Δεν είναι ασυνήθιστο να ακούμε τους ανθρώπους να αποδίδουν την αδυναμία απώλειας  βάρους  σε αργό μεταβολισμό.  Παρά το γεγονός ότι έχουν μειώσει τις θερμίδες και είναι πιο δραστήριοι, δεν χάνουν βάρος.

Ο μεταβολισμός περιγράφει όλες τις χημικές διεργασίες που γίνονται συνεχώς μέσα στον οργανισμό για να επιτελούνται οι βασικές λειτουργίες, όπως η αναπνοή, η επιδιόρθωση κυττάρων και η πέψη των τροφών. Αυτές οι χημικές διεργασίες απαιτούν ενέργεια. Η ελάχιστη ποσότητα ενέργειας που χρειάζεται το σώμα για να πραγματοποιήσει αυτές τις διεργασίες ονομάζεται βασικός μεταβολικός ρυθμός (BMR).  Το BMR αντιπροσωπεύει έως και το 80% των ημερήσιων ενεργειακών αναγκών του σώματός, ανάλογα με την ηλικία και τον τρόπο ζωής. Ένας «αργός μεταβολισμός» περιγράφεται με μεγαλύτερη ακρίβεια ως χαμηλό BMR.

Το μέγεθος του σώματος, η ηλικία, το φύλο και τα γονίδια παίζουν ρόλο στην ταχύτητα του μεταβολισμού.  Τα μυϊκά κύτταρα απαιτούν περισσότερη ενέργεια από τα λιποκύτταρα, έτσι τα πιο γυμνασμένα άτομα τείνουν να έχουν ταχύτερο μεταβολισμό.  Με την πάροδο της ηλικίας ο μεταβολισμός επιβραδύνεται γιατί αυξάνεται το λίπος εις βάρος των μυών.  Γενικά, οι άνδρες τείνουν να έχουν ταχύτερο μεταβολισμό επειδή έχουν περισσότερη μυϊκή μάζα, βαρύτερα οστά και λιγότερο σωματικό λίπος από τις γυναίκες. Τα γονίδια παίζουν σίγουρα ένα ρόλο στο μέγεθος των μυών και στην ικανότητά τους να αναπτύσσονται επηρεάζοντας έτσι το μεταβολισμό.

Οι άνθρωποι που αγωνίζονται να χάσουν βάρος συχνά κατηγορούν τον αργό μεταβολισμό. Λίγα στοιχεία ωστόσο υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό.  Η έρευνα δείχνει στην πραγματικότητα ότι τα υπέρβαρα άτομα έχουν γρηγορότερο μεταβολισμό από τα πιο αδύνατα άτομα. Τα μεγαλύτερα σώματα απαιτούν περισσότερη ενέργεια για την εκτέλεση βασικών σωματικών λειτουργιών. Η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι τείνουν να τρώνε περισσότερο από ό, τι νομίζουν. Όταν τους ζητήθηκε να γράψουν όλα όσα καταναλώνουν σε μια μέρα, πολλοί άνθρωποι τείνουν να αναφέρουν ότι τρώνε πολύ λιγότερο από ό,τι στην πραγματικότητα. Έτσι, τις περισσότερες φορές, ο λόγος που δεν χάνουμε βάρος δεν οφείλεται στον αργό μεταβολισμό, αλλά επειδή τρώμε και πίνουμε περισσότερες θερμίδες από ό, τι καίμε.

Από την άλλη πλευρά, οι αυστηρές δίαιτες με περιορισμό των θερμίδων που προσλαμβάνονται μπορούν να επιβραδύνουν το μεταβολισμό.  Με κάποιες δίαιτες, ο οργανισμός αναγκάζεται να διασπάσει τους μύες για να παράγει ενέργεια. Όσο χαμηλότερη είναι η μυϊκή μάζα, τόσο πιο αργός είναι ο μεταβολισμός και αυτό είναι κάτι που πρέπει να διορθωθεί.

Ο συνδυασμός σωματικής άσκησης και υγιεινής διατροφής είναι το κλειδί για να αυξηθεί ο μεταβολισμός. Υποστηρίζεται ότι ορισμένα τρόφιμα και ποτά μπορούν να ενισχύσουν το μεταβολισμό, όπως το πράσινο τσάι, ο μαύρος καφές, τα μπαχαρικά και τα ενεργειακά ποτά. Οι κατεχίνες του πράσινου τσαγιού είναι οι ουσίες που κρύβονται πίσω από αυτή τη δράση και έχουν συνδεθεί με τη διέγερση του μεταβολισμού, ενώ και αντιοξειδωτικές ουσίες όπως η ρεσβερατρόλη μπορούν να επιτύχουν αντίστοιχα αποτελέσματα.

Επιπλέον, οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β έχουν βασικό ρόλο στον μεταβολισμό των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών και στην παραγωγή ενέργειας. Η έλλειψή τους, λόγω μειωμένης πρόσληψης από τη διατροφή μπορεί να μειώσει και τον ρυθμό του μεταβολισμού. Τέλος, το μαγνήσιο είναι απαραίτητο, γιατί συμβάλλει στη σωστή λειτουργία των μυών, του νευρικού και καρδιαγγειακού συστήματος και του μεταβολισμού.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Antiobesity effects of green tea catechins: a mechanistic review. Rains TM, Agarwal S, Maki KC. J Nutr Biochem.2011 Jan;22(1):1-7.
2. Resveratrol: anti-obesity mechanisms of action. Aguirre L, Fernández-Quintela A, Arias N, Portillo MP. Molecules.2014 Nov 14;19(11):18632-55.