Τα σταυρανθή λαχανικά περιέχουν μια σειρά βιοενεργών μορίων που είναι γνωστά για τα μοναδικά φαρμακευτικά τους οφέλη. Στην οικογένεια αυτή ανήκουν το μπρόκολο, το κουνουπίδι, η λαχανίδα, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το λάχανο, τα γογγύλια και άλλα. Αποτελούν σημαντικές πηγές βιταμινών και μετάλλων όπως είναι οι βιταμίνες Β6, C, K, το φυλλικό οξύ, το κάλιο, ενώ είναι πλούσια σε φυτικές ίνες. Ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και λειτουργούν σαν αντιφλεγμονώδη. Τέλος, είναι πλούσια σε θειούχες ενώσεις, τις ισοθειοκυανικές ενώσεις, οι οποίες συνδέονται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων.

Κυριότερο συστατικό αυτών των ενώσεων είναι η σουλφοραφάνη (SFN) που θεωρείται η κύρια υπεύθυνη για τις ευεργετικές επιδράσεις των σταυρανθών λαχανικών στη βελτίωση της υγείας και την αντιμετώπιση των παθήσεων. Πιο συγκεκριμένα, στη σουλφοραφάνη αποδίδονται η πρόληψη του οξειδωτικού στρες και η αντιμετώπιση της φλεγμονής, παράγοντες που διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη γένεση και εξέλιξη πολλών παθήσεων. Με ποιο τρόπο; Ενεργοποιώντας τον μεταγραφικό παράγοντα Nrf2 και αναστέλλοντας τον παράγοντα NF-κB, οι οποίοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση της ρύθμισης της κυτταρικής άμυνας στο οξειδωτικό στρες.

Το μπρόκολο είναι το λαχανικό στο οποίο εμφανίζεται στις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις η σουλφοραφάνη με τη μορφή μιας πρόδρομης ουσίας που ονομάζεται γλυκοραφανίνη. Όταν το φυτό δέχεται «επίθεση» (μηχανική καταστροφή ή λοίμωξη από βακτήρια ή μύκητες), το ένζυμο μυροσινάση απελευθερώνεται και αλληλεπιδρά με τη γλυκοραφανίνη για να δημιουργηθεί η σουλφοραφάνη. Η δραστικότητα της μυροσινάσης μειώνεται με την έκθεση στη θερμότητα, με αποτέλεσμα το μαγειρεμένο μπρόκολο να παρέχει ελάχιστη σουλφοραφάνη. Αντίθετα, η χορήγηση της σουλφοραφάνης μέσω συμπληρωμάτων διατροφής παρακάμπτει τη μυροσινάση και μπορεί να ασκήσει τη δράση της.

Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι η σουλφοραφάνη εμφανίζει αντίθετα αποτελέσματα σε φυσιολογικά και καρκινικά κύτταρα σε πολλά επίπεδα. Για παράδειγμα, ενώ στα φυσιολογικά κύτταρα έχει προστατευτική δράση, στα καρκινικά κύτταρα εμποδίζει την επαγωγή παραγόντων που σχετίζονται με την κακοήθεια των όγκων, μειώνει την ανάπτυξή τους και προκαλεί κυτταρικό θάνατο. Η σουλφοραφάνη είναι σε θέση να προάγει την απόπτωση σε καρκινικά κύτταρα με πολλούς μηχανισμούς, με την παραγωγή δραστικών ειδών οξυγόνου να είναι ένας από τους πιο σχετικούς.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι στα περισσότερα χρόνια νοσήματα όπως και στους καρκίνους, το οξειδωτικό στρες παίζει σημαντικό ρόλο, φαίνεται ότι στη σουλφοραφάνη βρίσκουμε μια ουσία που μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στη μείωση του κινδύνου πολλών ασθενειών.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Sulforaphane: A Broccoli Bioactive Phytocompound with Cancer Preventive Potential. Anna E. Kaiser et al. Cancers (Basel). 2021 Oct; 13(19): 4796.