Η κόπωση είναι ένα από τα πιο κοινά παράπονα των ασθενών. Ορίζεται ως έλλειψη ενέργειας και οι αιτίες της είναι πολλές. Περίπου το 10% των ανθρώπων βιώνουν κόπωση που διαρκεί περισσότερο από 6 μήνες. Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (CFS) χαρακτηρίζεται από ιατρικά ανεξήγητη επίμονη ή επαναλαμβανόμενη κόπωση που διαρκεί τουλάχιστον 6 μήνες. Αυτή η ασθένεια συχνά συνοδεύεται από πολυάριθμα συμπτώματα που αφορούν διάφορα συστήματα του σώματος, όπως πονοκέφαλο, πόνο στις αρθρώσεις, γαστρεντερικές διαταραχές, πονόλαιμο, επώδυνη λεμφαδενοπάθεια, γνωστικές διαταραχές και παραισθησία. Αυτή η κατάσταση επηρεάζει σημαντικά τις καθημερινές δραστηριότητες, επομένως οι ασθενείς με CFS παρουσιάζουν γενικά χαμηλότερη ποιότητα ζωής.

Υπάρχουν αναφορές ότι μόνο το 20% περίπου των ατόμων που ζουν με CFS έχουν διαγνωστεί. Η νόσος είναι πιο συχνή στις γυναίκες, αλλά η συχνότητα ποικίλλει ανάλογα με τον ορισμό που δίνεται στη νόσο, τη μέθοδο διάγνωσης και τη χώρα που παρατηρείται και κυμαίνεται από 0,03% έως πάνω από 3%.

Η παθογένεση είναι πολυπαραγοντική, όπου το οξειδωτικό στρες παίζει εξέχοντα ρόλο. Τα στοιχεία που υποστηρίζουν τον κεντρικό του ρόλο είναι πολλά και ισχυρά. Συμπτώματα όπως κόπωση, πόνος, γαστρεντερικά προβλήματα και γνωστική εξασθένηση μπορούν όλα να συνδεθούν είτε με άμεσες είτε με έμμεσες τοξικές επιδράσεις των ριζών οξυγόνου. Αν και οι περισσότεροι από τους ακριβείς μηχανισμούς με τους οποίους το οξειδωτικό στρες προκαλεί ορισμένα από τα συμπτώματα δεν έχουν ακόμη καθοριστεί, η αυξημένη οξείδωση λιπιδίων και πρωτεϊνών έχει αποδειχθεί στους ασθενείς, ενώ υπάρχουν και ενδείξεις βλάβης του DNA. Φαίνεται δε, ότι ο βαθμός οξείδωσης των λιπιδίων και των πρωτεϊνών συσχετίστηκε με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Επί του παρόντος, υπάρχει γενική συναίνεση ότι η νόσος χαρακτηρίζεται από υποκλινική φλεγμονή που οφείλεται σε μειωμένη αντιοξειδωτική ικανότητα του οργανισμού και/ή μειωμένη δραστικότητα των αντιοξειδωτικών ενζύμων.

Η θεραπευτική προσέγγιση πρέπει να είναι πολυπαραγοντική. Μέχρι τώρα οι θεραπευτικές επιλογές περιελάμβαναν την ψυχοθεραπεία και τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης, με ποικίλα αποτελέσματα. Η λήψη μιας πολυβιταμίνης θα μπορούσε να αποτελέσει μια ασφαλή θεραπευτική επιλογή που θα μπορούσε να μειώσει τα συμπτώματα των ασθενών βελτιώνοντας την αντιοξειδωτική τους κατάσταση.

Σε καλά οργανωμένη μελέτη φάνηκε ότι η λήψη πολυβιταμίνης για 2 μήνες είχε  σαν αποτέλεσμα την ομαλοποίηση των επιπέδων των αντιοξειδωτικών ενζύμων και τη βελτίωση των συμπτωμάτων. Οι ασθενείς ένιωθαν λιγότερη κόπωση, λιγότερα νευροφυτικά συμπτώματα, πιο σπάνιους πονοκεφάλους και είχαν καλύτερη ποιότητα ζωής.

Το τελικό συμπέρασμα ήταν ότι δεδομένου ότι η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού και το οξειδωτικό στρες είναι πλέον καλά τεκμηριωμένα στο σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, η λήψη μιας πολυβιταμίνης είναι μια ασφαλής προσθήκη στις άλλες επιλογές.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Multivitamin mineral supplementation in patients with chronic fatigue syndrome.

Daniela Maric, Snezana Brkic, Aleksandra Novakov Mikic, Slavica Tomic, Tatjana Cebovic, and Vesna Turkulov. Med Sci Monit. 2014; 20: 47–53.