Η βιταμίνη Κ είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που παίζει καθοριστικό ρόλο στην πήξη του αίματος (πήξη) και στον μεταβολισμό των οστών. Ανακαλύφθηκε το 1929 από το Δανό Henrik Dam και ονομάστηκε έτσι από το αρχικό γράμμα της γερμανικής λέξης koagulation(=πήξη). Υπάρχουν δύο κύριες μορφές βιταμίνης Κ: η βιταμίνη Κ1 (φυλλοκινόνη) και η βιταμίνη Κ2 (μενακινόνη).

Βιταμίνη Κ1 (Φυλλοκινόνη): Αυτή η μορφή βιταμίνης Κ βρίσκεται κυρίως σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το λάχανο, το σπανάκι, το μπρόκολο και τα λαχανάκια Βρυξελλών. Είναι η κύρια διατροφική μορφή της βιταμίνης Κ.

Βιταμίνη Κ2 (Menaquinone): Αυτή η μορφή βιταμίνης Κ βρίσκεται σε ζωικά προϊόντα και τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση. Παράγεται επίσης από βακτήρια στο έντερο. Η βιταμίνη Κ2 χωρίζεται περαιτέρω σε διάφορους υποτύπους.

Λειτουργίες της βιταμίνης Κ:

  1. Πήξη αίματος: Είναι απαραίτητη για τη σύνθεση ορισμένων πρωτεϊνών που εμπλέκονται στην πήξη του αίματος, όπως η προθρομβίνη. Αυτές οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για τον καταρράκτη της πήξης, ο οποίος βοηθά στη διακοπή της αιμορραγίας όταν συμβεί τραυματισμός.
  2. Υγεία των οστών: Εμπλέκεται στη ρύθμιση του ασβεστίου στα οστά και τα αιμοφόρα αγγεία. Βοηθά στην ενεργοποίηση της οστεοκαλσίνης, μιας πρωτεΐνης που εμπλέκεται στην δημιουργία των οστών. Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης Κ έχει συσχετιστεί με βελτιωμένη οστική πυκνότητα και μειωμένο κίνδυνο καταγμάτων.
  3. Ρύθμιση ασβεστοποίησης: Βοηθά στην πρόληψη της ασβεστοποίησης των αρτηριών και άλλων μαλακών ιστών, ρυθμίζοντας τη δραστηριότητα ορισμένων πρωτεϊνών.

Η βιταμίνη Κ κυκλοφορεί σε μικρές ποσότητες στο αίμα, καθώς μεταβολίζεται πολύ γρήγορα και στη συνέχεια αποβάλλεται από το ουροποιητικό και το πεπτικό. Πιο συγκεκριμένα όταν προσλαμβάνουμε τη βιταμίνη Κ, το 60 με 70% αποβάλλεται, ενώ ο οργανισμός συγκρατεί μόλις το 30-40%. Αυτό σημαίνει ότι οι ποσότητες που αποθηκεύονται είναι μικρές και αρκούν για πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Φυσιολογικά αυτή η ποσότητα καλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού, ωστόσο υπάρχουν κάποιες πληθυσμιακές ομάδες που έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ανεπάρκειας, όπως τα νεογέννητα και τα βρέφη, ασθενείς με σύνδρομο δυσαπορρόφησης (π.χ. κυστική ίνωση, κοιλιοκάκη, ελκώδης κολίτιδα, σύνδρομο βραχέος εντέρου), ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε βαριατρικό χειρουργείο (για παχυσαρκία) και άτομα υπό φαρμακευτική αγωγή που παρεμβαίνει στο μεταβολισμό της βιταμίνης Κ.

Η ανεπάρκεια βιταμίνης Κμπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγικές διαταραχές, αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων και δυνητικά βλάβες στην υγεία των οστών. Η έρευνα έχει δείξει ότι το χαμηλό επίπεδο βιταμίνης Κ μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλήπυκνότητα οστικής μάζας και αύξηση των καταγμάτων του ισχίου ενώ η μεγαλύτερη πρόσληψη βιταμίνης Κ σχετίζεται με υψηλότερη πυκνότητα οστικής μάζας και χαμηλότερη συχνότητα καταγμάτων ισχίου, ιδιαίτερα σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης Κ στοχεύει στη διασφάλιση της φυσιολογικής πήξης του αίματος. Στην Ευρώπη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καθορίσει μια συνιστώμενη ημερήσια δόση για τη βιταμίνη Κ 75 μg/ημέρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι άτομα που λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα, με κύριο εκπρόσωπο το αντιπηκτικό βαρφαρίνη, μπορεί να χρειαστεί να παρακολουθούν την πρόσληψη βιταμίνης Κ, καθώς μπορεί να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου.

Η εταιρεία HealthSign συστήνει το HSArthroHealth

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. Maria Fusaro. Vitamin K and Osteoporosis. 2020 Nov 25;12(12):3625.
  2. Vermeer, C. “Vitamin K: the effect on health beyond coagulation – an overview.” Food & Nutritional Research.02 Apr. 2012.