Ηλίαση είναι η παθολογική κατάσταση, που οφείλεται στην παρατεταμένη άμεση έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα κατά τις μεσημεριανές ώρες. Αποτελεί μέρος ενός γενικότερου φαινομένου που ονομάζεται θερμοπληξία, κατά την οποία το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να διατηρήσει και να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του όταν εκτίθεται σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και αυξημένης υγρασίας.

Φυσιολογικά υπάρχουν μηχανισμοί οι οποίοι κινητοποιούνται για να αντισταθμιστεί η αυξημένη θερμοκρασία στο περιβάλλον και να αποφεύγεται η παθολογική αυτή κατάσταση. Τα αγγεία διαστέλλονται, η αναπνοή επιταχύνεται και εμφανίζεται ο ιδρώτας με αποτέλεσμα τη μείωση της θερμοκρασίας του σώματος και τη διατήρησή της στους 36,6°C.

Όταν ωστόσο η έκθεση στην αυξημένη θερμοκρασία είναι παρατεταμένη, ο οργανισμός αδυνατεί να ρυθμίσει την εσωτερική του θερμοκρασία. Ο ιδρώτας δεν εξατμίζεται και το σώμα θερμαίνεται με αποτέλεσμα να εμφανίζονται πυρετός και άλλα συμπτώματα, που οφείλονται σε απώλεια νερού και ηλεκτρολυτών και ποικίλλουν σε βαρύτητα. Η πιο ήπια κατάσταση περιλαμβάνει ερυθρό και θερμό  δέρμα που αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα οδηγεί σε συμπτώματα αφυδάτωσης όπως ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, ναυτία, ίλιγγο και εμέτους. Στη σοβαρή ηλίαση ο ασθενής παρουσιάζει πυρετό(39°C), παραισθήσεις, σπασμούς και απώλεια συνείδησης.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει συντάξει οδηγίες για την αντιμετώπιση της ηλίασης και της θερμοπληξίας. Σύμφωνα με αυτές οι ομάδες υψηλού κινδύνου όπως

• Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά
• Οι άνω των 65 ετών
• Οι πάσχοντες από ψυχικές ασθένειες
• Ασθενείς με χρόνια καρδιαγγειακά νοσήματα ή υπέρταση,

θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά για εμφάνιση συμπτωμάτων ηλίασης, να περιορίζουν τις εξωτερικές τους δραστηριότητες μόνο τις πρωινές και απογευματινές ώρες, να αποφεύγουν την άσκηση και να καταναλώνουν τακτικά άφθονα υγρά. Επιπλέον, θα πρέπει να ξεκουράζονται συχνά σε σκιερά μέρη και να προστατεύονται από την άμεση έκθεση στον ήλιο.

Αλλά και οι  άνθρωποι που δεν ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου θα πρέπει να προσέχουν. Πίνουμε υγρά ακόμα και αν δεν διψάμε εκτός αν μας το έχει απαγορέψει ο ιατρός μας, αποφεύγουμε την κατανάλωση ροφημάτων με ζάχαρη, αποφεύγουμε τα πολύ κρύα ροφήματα, παραμένουμε σπίτι τις μέρες που έχει καύσωνα και κάνουμε συχνά ντους, φοράμε άνετα ελαφρά ρούχα και καπέλο και δεν αφήνουμε κανέναν σε κλειστό αυτοκίνητο, ειδικότερα μικρά παιδιά. Η λήψη μικρών, συχνών γευμάτων χωρίς λιπαρά μπορεί επίσης να προστατεύσει και θα πρέπει να επιδιώκεται. Ειδικά τις μέρες με καύσωνα το γεύμα θα πρέπει να αποτελείται από φρούτα, σαλάτες και λαχανικά.

Τέλος, συνιστάται να γίνεται με μεγάλη προσοχή η έκθεση στον ήλιο τις ώρες που η ηλιακή ακτινοβολία είναι πιο έντονη(από τις 10 το πρωί έως τις 4 το μεσημέρι) και να χρησιμοποιούνται πάντα καπέλο, γυαλιά ηλίου και αντηλιακές κρέμες με δείκτη προστασίας πάνω από 15. Το αντηλιακό θα πρέπει να επαλείφεται τουλάχιστον μισή ώρα πριν την έκθεση και να ανανεώνεται μετά από λίγες ώρες καθώς και μετά από κάθε μπάνιο στη θάλασσα.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Heat-related illness. Jonathan A Becker , Lynsey K Stewart. Am Fam Physician. 2011 Jun 1;83(11):1325-30.