Χημικά, εντομοκτόνα, τοξίνες είναι μερικές ουσίες που επηρεάζουν τις ορμόνες που είναι υπεύθυνες για την παραγωγή του σπέρματος. Το οξειδωτικό στρες που δημιουργείται από τις περιβαλλοντικές ουσίες οδηγεί σε βλάβες το DNA και επηρεάζει την ποιότητα του σπέρματος (αριθμός, μορφολογία, κινητικότητα, ακεραιότητα DNA σπερματοζωαρίων).  Η παχυσαρκία αποτελεί επιπρόσθετο  παράγοντα κινδύνου.

Τα καλά νέα είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις η υπογονιμότητα είναι πλήρως αναστρέψιμη. Καλά τεκμηριωμένες στρατηγικές αντιμετώπισης αποτελούν η απώλεια βάρους με διατροφή και άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος και ο περιορισμός πρόσληψης αλκοόλ. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα του σπέρματος, οδηγώντας σε αυξημένα ποσοστά τεκνοποίησης.

Το λυκοπένιο είναι η φυτοχημική ουσία που δίνει το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα στις ντομάτες, το καρπούζι και άλλα φρούτα. Το καροτενοειδές αυτό έχει πανίσχυρες αντιοξειδωτικές ιδιότητες και εμπλέκεται σε μια μεγάλη ποικιλία κυτταρικών δραστηριοτήτων.

Η χαμηλή πρόσληψη λυκοπενίου με την τροφή σχετίζεται με κακή ποιότητα σπέρματος. Η αναπλήρωσή του με συμπληρώματα διατροφής έχει δείξει ότι αναστρέφει κάποιες ή και όλες τις βλάβες. Μειώνει την οξείδωση των λιπών και τη βλάβη στο DNA, προκαλεί αύξηση των ενδογενών αντιοξειδωτικών συστημάτων του οργανισμού και βελτιώνει τον αριθμό και τη ανθεκτικότητα του σπέρματος. Αυτές οι βελτιώσεις θεωρούνται ζωτικής σημασίας για την επίλυση του προβλήματος που δημιουργεί το οξειδωτικό στρες.

Σε μια μελέτη άνδρες με επηρεασμένη γονιμότητα που έλαβαν  λυκοπένιο  βελτίωσαν τον απόλυτο αριθμό σπερματοζωαρίων κατά 66%, 53% είχαν βελτιωμένη κινητικότητα και 46% βελτίωσαν τον αριθμό φυσιολογικών μορφολογικά σπερματοζωαρίων. Το 23% των ανδρών που συμμετείχαν στη μελέτη τεκνοποίησαν.

Γενικά φαίνεται ότι 4-8mg λυκοπενίου καθημερινά για 3-12 μήνες επαρκούν για να αναστρέψουν την υπογονιμότητα. Ωστόσο, περισσότερες μελέτες και κλινικές δοκιμές αναμένονται για να καθοριστεί η ακριβής θεραπευτική δοσολογία.

Η έλλειψη βιταμίνης D στους άνδρες μειώνει την ικανότητα τεκνοποίησης σε ποσοστό μέχρι και 73%. Η εξωγενής χορήγηση βιταμίνης D, σε άρρενα στελέχη στο εργαστήριο, οδήγησε σε αύξηση της κινητικότητας αλλά και της δυνατότητας προσκόλλησης στο ωάριο.  Η λήψη βιταμίνης D θεωρείται μια ασφαλής επιλογή και θα πρέπει να συστήνεται ούτως ώστε να προσεγγίζονται τα φυσιολογικά επίπεδα στο οργανισμό(πάνω από 32 ng/mL).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Jorgensen N, Joensen UN, Jensen TK, et al. Human semen quality in the new millennium: a prospective cross-sectional population-based study of 4867 men. BMJ Open. 2012;2(4).

2. Gupta NP, Kumar R. Lycopene therapy in idiopathic male infertility–a preliminary report. Int Urol Nephrol. 2002;34(3):369-72.

3. Lycopene and male infertility. Damayanthi Durairajanayagam, Ashok Agarwal, Chloe Ong, and Pallavi Prashast. Asian J Androl. 2014 May-Jun; 16(3): 420–425.

4. Blomberg Jensen M, Bjerrum PJ, Jessen TE, et al. Vitamin D is positively associated with sperm motility and increases intracellular calcium in human spermatozoa. Hum Reprod. 2011 Jun;26(6):1307-17

5. Blomberg Jensen M, Dissing S. Non-genomic effects of vitamin D in human spermatozoa. Steroids. 2012 Aug;77(10):903-9

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΜΟΥΝΤZΟΣ

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ