Εμφανίζεται με δύο μορφές: την εργοκαλσιφερόλη (βιταμίνη D2) η οποία περιέχεται στις τροφές και τη χοληκαλσιφερόλη (βιταμίνη D3) η οποία παράγεται στο δέρμα μέσω της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου και είναι η δραστικότερη μορφή. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια προ-στεροειδή ορμόνη. Το τελικό προϊόν του μεταβολισμού της, η καλσιτριόλη (1,25-dihydroxyvitamin D), είναι μια σεκοστεροειδής ορμόνη που ενεργοποιεί περισσότερα από 2.500 γονίδια στο ανθρώπινο σώμα.

Κύριος ρόλος της βιταμίνης D είναι η αύξηση της απορρόφησης του ασβεστίου και του φωσφόρου από το έντερο για τη διαμόρφωση και τη διατήρηση υγιών οστών καθώς και για την ενίσχυση της νευρομυϊκής λειτουργίας. Στη σύγχρονη βιβλιογραφία ωστόσο, είναι συνεχείς οι αναφορές για πολλαπλές ευεργετικές δράσεις της βιταμίνης D στην πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων, υπέρτασης, διαβήτη, καθώς και στην πρόληψη και θεραπεία αυτοάνοσων νοσημάτων.  Πολλές μελέτες άλλωστε καταδεικνύουν το ρόλο της βιταμίνης D στην πρόληψη συγκεκριμένων τύπων καρκίνου.

Η έλλειψη της βιταμίνης D οδηγεί σε βλάβες των οστών(που στα παιδιά ονομάζεται ραχίτιδα, ενώ στους ενήλικες οστεομαλακία ή οστεοπόρωση), σε εμφάνιση αυτοάνοσων παθήσεων(ρευματοειδής αρθρίτιδα, νόσος Parkinson, νόσος Alzheimer, σκλήρυνση κατά πλάκας, διαβήτης, φλεγμονώδεις εντεροπάθειες), σε εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων(αρτηριακή υπέρταση, εμφράγματα, καρδιακή ανεπάρκεια) αλλά και σε αυξημένη επίπτωση ορισμένων τύπων καρκίνου(εντέρου, μήτρας, μαστού, δέρματος, παγκρέατος, λεμφώματα).

Παρά το γεγονός ότι οι ανάγκες ενός ατόμου για βιταμίνη D καλύπτονται, ειδικά στη χώρα μας, από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, υπάρχουν περιπτώσεις που η απορρόφηση δεν είναι επαρκής. Η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο, τα άτομα με σκούρο δέρμα(η μελανίνη δρα σαν φίλτρο έναντι της υπεριώδους ακτινοβολίας),  η υπερβολική χρήση αντηλιακών, η παχυσαρκία, νοσήματα που προκαλούν δυσαπορρόφηση λιπών, ο υποπαραθυρεοειδισμός οδηγούν σε έλλειψη της βιταμίνης D. Παράλληλα, η ικανότητα σύνθεσης της βιταμίνης D μειώνεται με την ηλικία, με αποτέλεσμα άτομα μεγαλύτερα των 50 ετών και γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση να έχουν ανάγκη εξωγενούς χορήγησης βιταμίνης D μέσω της διατροφής.

Η ακριβής εκτίμηση της ποσότητας βιταμίνης D στον οργανισμό γίνεται με τον προσδιορισμό της ολικής βιταμίνης D(25-OH Vitamin D).

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΜΟΥΝΤZΟΣ

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ