Οι επιστήμονες γνωρίζουν από παλιά ότι η βιταμίνη D είναι σημαντική για την απορρόφηση του ασβεστίου και ότι η βιταμίνη εμπλέκεται σε νοσήματα όπως η πολλαπλή σκλήρυνση και διάφοροι καρκίνοι. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο υπάρχουν μελέτες που αναδεικνύουν το ρόλο της στην ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού.

Σε μια από τις πρώτες μελέτες που έχουν γίνει, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης ανακάλυψαν ότι η βιταμίνη D είναι πολύ σημαντική για την ενεργοποίηση της άμυνας του οργανισμού και ότι χωρίς επαρκή πρόσληψή της τα φονικά κύτταρα του αμυντικού συστήματος(Τ κύτταρα) δεν μπορούν να αντιδράσουν και να καταπολεμήσουν σοβαρές λοιμώξεις.

Τα κύτταρα αυτά παραμένουν ανενεργά στον οργανισμό, όσο αυτός δεν απειλείται. Όταν ωστόσο υπάρξει κάποια απειλή (βακτήριο ή ιός) ενεργοποιούνται και μετατρέπονται σε «πολεμιστές». Πιο συγκεκριμένα, μικρά κομμάτια από το βακτήριο ή τον ιό προσδένονται στα Τ κύτταρα τα οποία πολλαπλασιάζονται με αποτέλεσμα τη δημιουργία πανομοιότυπων Τ κυττάρων που στοχεύουν εναντίον της ίδιας απειλής.

Οι επιστήμονες βρήκαν ότι κατά την έκθεση των Τ κυττάρων στον παθογόνο μικροοργανισμό αυτά εκτείνουν μια «συσκευή μετάδοσης» (κάτι σαν κεραία δηλαδή) με την οποία αναζητούν βιταμίνη D. Αν τα Τ κύτταρα δεν βρουν αρκετή βιταμίνη D στο αίμα  παύουν να κινητοποιούνται και η άμυνα καταρρέει.

Το 2017 διενεργήθηκε μια μεγάλη μετα-ανάλυση που συγκέντρωσε όλες τις μελέτες για την πρόληψη των λοιμώξεων του αναπνευστικού μετά από χορήγηση βιταμίνης D. Η μελέτη αυτή ήρθε να προσθέσει μια νέα πολύ σημαντική ένδειξη για τη χορήγηση της βιταμίνης D: Την πρόληψη της οξείας λοίμωξης του αναπνευστικού.

Πιο συγκεκριμένα, φάνηκε ότι η καθημερινή ή εβδομαδιαία χορήγηση βιταμίνης D χωρίς επιπρόσθετες εφάπαξ δόσεις προστατεύει από τις οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού. Ανάμεσα στους ασθενείς που ελάμβαναν βιταμίνη D καθημερινά ή εβδομαδιαία, η προστασία ήταν μεγαλύτερη σε όσους είχαν ανεπάρκεια βιταμίνης D στο ξεκίνημα (κάτι που εξηγείται από την αρχή ότι ασθενείς που παρουσιάζουν έλλειψη ενός μικροσυστατικού θα είναι αυτοί που θα ωφεληθούν περισσότερο από την αντικατάστασή του), αν και ακόμα και αυτοί που είχαν επάρκεια επίσης ωφελήθηκαν. Η χρήση της βιταμίνης D ήταν ασφαλής και οι πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν σπάνιες.

Τέλος, φαίνεται ότι ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ωφελούνται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ομάδα ασθενών, ενώ ατομικά χαρακτηριστικά όπως η ηλικία και ο δείκτης μάζας σώματος τροποποιούν την απάντηση στη χορήγηση βιταμίνης D.

Θανάσης Καραμούντζος MD, MSc

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Vitamin D crucial to activating immune defenses. University of Copenhagen. ScienceDaily. ScienceDaily, 8 March 2010.
2. Vitamin D supplementation to prevent acute respiratory tract infections: systematic review and meta-analysis of individual participant data. Adrian R Martineau et al. BMJ. 2017; 356: i6583. Published online 2017 Feb 15.