Η βιταμίνη D, επίσης γνωστή ως καλσιφερόλη, είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη και έχει δύο κύριες μορφές: την D2 και την D3. Η βιταμίνη D2 (εργοκαλσιφερόλη) κατασκευάζεται συνήθως από τον ανθρώπινο οργανισμό και προστίθεται σε τρόφιμα, ενώ η βιταμίνη D3 (χοληκαλσιφερόλη) συντίθεται στο δέρμα, από την 7-δεϋδροχοληστερόλη, και μπορεί επίσης να ληφθεί διαιτητικά μέσω τροφών. Και οι δύο συντίθενται στο εμπόριο και βρίσκονται σε συμπληρώματα διατροφής ή σε εμπλουτισμένα τρόφιμα.

Η βέλτιστη βιοδιαθεσιμότητα του ασβεστίου επιτυγχάνεται μέσω της ταυτόχρονης πρόσληψης βιταμίνης D. Η χορήγηση συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D σε ηλικιωμένους βοηθά στη μείωση των καταγμάτων. Τα τρόφιμα που μπορούν να περιέχουν υψηλές ποσότητες βιταμίνης D είναι τα αυγά, το συκώτι, τα ψάρια και τα δημητριακά στο πρωινό.

Η χορήγηση συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D είναι στις μέρες μας η κύρια παρέμβαση στη δίαιτα κατά της οστεοπόρωσης αφού φαίνεται ότι μειώνουν την απώλεια οστού (που σχετίζεται με την προχωρημένη ηλικία) και τον κίνδυνο κατάγματος. Ο ρόλος της αυξημένης πρόσληψης ασβεστίου, είτε μέσω δίαιτας είτε μέσω συμπληρωμάτων ασβεστίου, και ο συσχετισμός του με τα κατάγματα του ισχίου παραμένει αμφιλεγόμενος. Ενώ υπάρχουν μελέτες οι οποίες παρατήρησαν μια προστατευτική επίδραση της αυξημένης πρόσληψης ασβεστίου στον κίνδυνο κατάγματος του ισχίου υπάρχουν κι άλλες που δεν δείχνουν συσχέτιση.

Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D μέσω της τροφής αποτελεί βασικό παράγοντα για την πρόληψη της απώλειας οστού στους ηλικιωμένους και ιδιαίτερα στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Η απορρόφηση του ασβεστίου από την πεπτική οδό με ενεργή μεταφορά και η επαναπορρόφηση του ασβεστίου από τα νεφρά βασίζεται κυρίως στη δράση της 1,25-διυδροξυχοκαλσιφερόλης (ενεργή βιταμίνη D). Η ανεπάρκεια βιταμίνης D μειώνει την απορρόφηση ασβεστίου, αυξάνει τη συγκέντρωση της παραθορμόνης (PTH) και οδηγεί σε οστεόλυση, η οποία με την πάροδο του χρόνου μπορεί να οδηγήσει σε κάταγμα. Επιπλέον, η ανεπάρκεια βιταμίνης D προκαλεί μείωση της μυϊκής δύναμης και αυξημένο κίνδυνο πτώσης, αυξάνοντας έτσι ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο καταγμάτων, ιδιαίτερα στο ισχίο.

Το ασβέστιο σε συνδυασμό με τη βιταμίνη D σε συμπληρώματα διατροφής βρέθηκε ότι μειώνει την εμφάνιση καταγμάτων ισχίου που σχετίζονται με οστεοπόρωση. Πολλές μελέτες έδειξαν ότι η συνδυασμένη ημερήσια χορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D σε ηλικιωμένες γυναίκες(για μεγάλα χρονικά διαστήματα άνω του ενός έτους) έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση όλων των περιστατικών κατάγματος κατά 30%, συμπεριλαμβανομένου του κατάγματος του ισχίου.

Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Ενδοκρινολογίας τιμές 25(OH)D κάτω από 30 ng/ml υποδηλώνουν ανεπάρκεια και θα πρέπει να αναπληρώνονται κατάλληλα. Η καθημερινή αναπλήρωση με βιταμίνη D3 σε δόση 1000-2000 IU διατηρεί τη βιταμίνη D στον οργανισμό σε ιδανικά επίπεδα.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

J Osteoporos. 2017;2017:4218472. Nutritional Aspects of Bone Health and Fracture Healing. A, Karpouzos, E. Diamantis, P.Farmaki, S.Savanis, T.Troupis