Τα τελευταία χρόνια, σε μια προσπάθεια να βελτιωθεί η νοητική λειτουργία σε πάσχοντες από νευροεκφυλιστικά νοσήματα (π.χ. Alzheimer) ή και να αυξηθεί η απόδοση των μαθητών στις μαθητικές εξετάσεις, γίνεται προσπάθεια να αποκωδικοποιηθεί η φυσιολογία της. Έτσι, για τη βελτίωση των εγκεφαλικών λειτουργιών και την αύξηση της απόδοσης του εγκεφάλου φαίνεται ότι σημαντικό ρόλο παίζουν δύο φαινόμενα: η νευρογένεση και η εγκεφαλική αιματική ροή.

H νευρογένεση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία κατά την οποία αρχέγονα κύτταρα από την περιοχή του ιπποκάμπου του εγκεφάλου μετατρέπονται σε εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα. Η διαδικασία αυτή επηρεάζεται από πολλούς ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής. Η νευρογένεση παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση υγιούς εγκεφάλου και είναι ζωτικής σημασίας παράγοντας για τη διατήρηση αλλά και την αύξηση της απόδοσης των νοητικών λειτουργιών (μνήμη και μάθηση).

Ενδογενείς παράγοντες όπως η ηλικία, η φλεγμονή των νεύρων, το οξειδωτικό στρες, οι τραυματισμοί, οι υψηλές σε λίπη και σάκχαρα δίαιτες, η κατανάλωση αλκοόλ και η χρήση τοξικών ουσιών επηρεάζουν αρνητικά τη νευρογένεση. Αντίθετα, πολλά συστατικά της διατροφής, όπως η κουρκουμίνη, η ρεσβερατρόλη, το μύρτιλλο, η σουλφοραφάνη, τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα σε συνδυασμό με τον περιορισμό των θερμίδων, την άσκηση και το διάβασμα έχει φανεί ότι προάγουν τη νευρογένεση στον ανθρώπινο εγκέφαλο των ενηλίκων.

Η εγκεφαλική αιματική ροή αποτελεί έναν ευαίσθητο δείκτη εγκεφαλικής λειτουργίας που μπορεί να μετρηθεί και συσχετίζεται με την ικανότητα για μνήμη και μάθηση. Έχει βρεθεί ότι ο τρόπος ζωής (διατροφικοί παράγοντες και άσκηση) μπορεί να αυξήσει την ροή του αίματος στον εγκέφαλο, βελτιώνοντας έτσι τις εγκεφαλικές λειτουργίες. Οι πολυφαινόλες και ιδιαίτερα η ρεσβερατρόλη αποτελούν πόλο έλξης για τους επιστήμονες, αφού έχει φανεί ότι η μακροχρόνια χορήγησή τους συμβάλει στην αύξηση της εγκεφαλικής αιματικής ροής ενώ αντίθετα η καφεΐνη φαίνεται ότι τη μειώνει.

Σε κάθε περίπτωση η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής -σε συνδυασμό με τακτική άσκηση- που περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά, τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και ξηρούς καρπούς πλούσιους σε αντιοξειδωτικά βελτιώνει την υγεία και λειτουργία του εγκεφάλου. Η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής, όπως οι πολυβιταμίνες και οι φυτοχημικές φόρμουλες με ρεσβερατρόλη φαίνεται ότι μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην ενίσχυση της απόδοσης της εγκεφαλικής λειτουργίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Nutritional Factors Affecting Adult Neurogenesis and Cognitive Function.Poulose SM, Miller MG, Scott T, Shukitt-Hale B. AdvNutr. 2017 Nov 15;8(6):804-811.
2. Cerebral Blood Flow Measurements in Adults: A Review on the Effects of Dietary Factors and Exercise. Joris PJ, Mensink RP, Adam TC, Liu TT. Nutrients. 2018 Apr 25;10(5).
3. Effect of resveratrol supplementation on cognitive performance and mood in adults: a systematic literature review and meta-analysis of randomized controlled trials.Marx W, Kelly JT, Marshall S, Cutajar J, Annois B, Pipingas A, Tierney A, Itsiopoulos C.Nutr Rev. 2018 Jun 1;76(6):432-443.

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΜΟΥΝΤZΟΣ

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ