Μεταξύ του τεράστιου αριθμού ενώσεων που απομονώθηκαν από το φυτό κουρκουμάς (Curcuma longa), η κουρκουμίνη είναι η πιο ευρέως μελετημένη ένωση όπως αποδεικνύεται από περισσότερες από 9000 παραπομπές στη βιβλιογραφία. Η ουσία αυτή δίνει το κίτρινο χρώμα στις τροφές και ιδιαίτερα στο μπαχαρικό κάρυ, όπου και ανευρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες. Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από τους Vogel και Pelletier. Στα πλεονεκτήματά της συγκαταλέγονται ότι δρα με πολλούς τρόπους, έχει πολλά όργανα στόχους, είναι σχετικά φθηνή και μη τοξική.

Σε μοριακό επίπεδο, η κουρκουμίνη παρουσιάζει σημαντική αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση, η οποία επιτυγχάνεται μέσω της καταστολής πολλών οδών που ευοδώνουν τη φλεγμονή, συμπεριλαμβανομένων των NF‐κB, STAT3, Nrf2, ROS και COX‐2. Επίσης, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η κουρκουμίνη είναι ένας πολύ ισχυρός αντιμικροβιακός παράγοντας και έχει αποδειχθεί ότι είναι δραστική έναντι διαφόρων χρόνιων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων τύπων καρκίνων, διαβήτη, παχυσαρκίας, καρδιαγγειακών, πνευμονικών, νευρολογικών και αυτοάνοσων ασθενειών, ότι βοηθά στην ταχύτερη επούλωση τραυμάτων και ενισχύει τη μνήμη. Επιπλέον, έχει αναφερθεί ότι μπορεί να συμβάλλει στην  ενίσχυση  αντικαρκινικών θεραπειών.

Σημαντικό είναι ότι δρα συνεργικά με άλλα θρεπτικά φαρμακευτικά προϊόντα όπως τη ρεσβερατρόλη, την πιπερίνη, διάφορες κατεχίνες και την κερσετίνη. Μέχρι σήμερα, έχουν ολοκληρωθεί περισσότερες από 100 διαφορετικές κλινικές δοκιμές με κουρκουμίνη, οι οποίες δείχνουν σαφώς την ασφάλεια, την ανεκτικότητα και την αποτελεσματικότητά της έναντι διαφόρων χρόνιων ασθενειών στον άνθρωπο.

Ωστόσο, η χρησιμότητα της κουρκουμίνης παρεμποδίζεται σε μεγάλο βαθμό την έλλειψη υδατοδιαλυτότητας και τη χαμηλή της βιοδιαθεσιμότητα. Οι πρωταρχικοί παράγοντες που συμβάλλουν στη χαμηλή βιοδιαθεσιμότητα της κουρκουμίνης τόσο στο πλάσμα όσο και στον ιστό μπορεί να σχετίζονται με την κακή απορρόφηση, τον γρήγορο μεταβολισμό και την ταχεία συστηματική της αποβολή. Για να ενισχυθεί η δράση της έχουν αναζητηθεί διάφορες προσεγγίσεις.

Σήμερα εφαρμόζονται διάφορες στρατηγικές, οι οποίες περιλαμβάνουν την ανάπτυξη αναλόγων κουρκουμίνης και σκευασμάτων κουρκουμίνης με διάφορα σύμπλοκα για τη βελτίωση της βιοδιαθεσιμότητάς της. Επιπλέον, έχουν χρησιμοποιηθεί αρκετές άλλες προσεγγίσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν την αλλαγή της οδού χορήγησης κουρκουμίνης και την παρεμπόδιση του γρήγορου μεταβολισμού της μέσω συγχορήγησης με άλλους παράγοντες. Αναλυτικότερες και καλύτερα ελεγχόμενες κλινικές μελέτες είναι απαραίτητες για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας αυτών των νέων σκευασμάτων σε σύγκριση με τα παλιά σκευάσματα.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

Curcumin: Biological, Pharmaceutical, Nutraceutical, and Analytical Aspects. Raghavendhar R Kotha , Devanand L Luthria. Molecules. 2019 Aug 13;24(16):2930.