Η διατροφή αποτελεί μια σημαντική τροποποιήσιμη παράμετρο  για την πρόληψη της οστεοπόρωσης και την υγεία των οστών. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι τα θρεπτικά συστατικά και οι βιταμίνες, συμπεριλαμβανομένης της βιταμίνης D, της βιταμίνης C και πρόσφατα της βιταμίνης Κ παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της βέλτιστης υγείας των οστών, ειδικά μεταξύ των ηλικιωμένων. Πρόσφατα, το ενδιαφέρον έχει στραφεί στη βιταμίνη Κ, η οποία εμπλέκεται κυρίως στην οδό πήξης του αίματος, καθώς διατηρεί τη δραστηριότητα των παραγόντων πήξης στο ήπαρ. Επιδημιολογικές μελέτες έδειξαν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης Κ σχετίζεται με διάφορες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της οστεοπόρωσης και της αγγειακής ασβεστοποίησης.

Η βιταμίνη Κ είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για την ονομασία μιας οικογένειας λιποδιαλυτών ενώσεων, οι οποίες αν και διαφέρουν ως προς την προέλευση και/ή τη λειτουργία τους, μοιράζονται έναν κοινό χημικό δακτύλιο (2-μεθυλο-1,4-ναφθοκινόνης), αλλά διαφέρουν στις (λιπόφιλες) πλευρικές αλυσίδες που συνδέονται στην 3η θέση. Οι τρεις κύριες μορφές είναι η βιταμίνη ΡΚ ή φυλλοκινόνη, η βιταμίνη Κ2 ή μενακινόνη και η βιταμίνη Κ3 ή μεναδιόνη. Οι πηγές βιταμίνης Κ διαφέρουν ανάλογα με τις μορφές. Η φυλλοκινόνη μπορεί να βρεθεί κυρίως σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά, φρούτα και  αφεψήματα βοτάνων. Τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση όπως το βούτυρο ή το τυρί που ο κρόκος αυγού και το μοσχαρίσιο συκώτι είναι πηγές μενακινόνης.

Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ή η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης Κ στοχεύει στη διασφάλιση της φυσιολογικής πήξης του αίματος. Υπάρχει κάποια μεταβλητότητα των προτεινόμενων τιμών-στόχων σε διάφορους οργανισμούς. Η Εθνική Ακαδημία Ιατρικής των ΗΠΑ δήλωσε ότι η συνιστώμενη δόση βιταμίνης Κ είναι 120 μg/ημέρα για τους ενήλικες άνδρες και 90 μg/ημέρα για τις ενήλικες γυναίκες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας συνέστησαν δόσεις για τη βιταμίνη K στα 65 μg/ημέρα για τους άνδρες και 55 μg/ημέρα για τις γυναίκες, με βάση μια υπολογισμένη απαίτηση 1 μg/ημέρα/kg σωματικού βάρους . Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καθορίσει μια συνιστώμενη ημερήσια δόση για τη βιταμίνη Κ στα 75 μg/ημέρα.

Η χαμηλή πρόσληψη βιταμίνης Κ και τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Κ στην κυκλοφορία έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων οστών τόσο σε μελέτες παρατήρησης όσο και σε τυχαιοποιημένες μελέτες. Ιδιαίτερα οι χαμηλές συγκεντρώσεις της βιταμίνης Κ στο πλάσμα σχετίζονται με υψηλό κίνδυνο καταγμάτων των οστών τόσο στους βορειοευρωπαίους όσο και στους Ασιάτες και των δύο φύλων, ενώ αρκετές πειραματικές μελέτες έχουν ασχοληθεί με το θέμα του ρόλου της βιταμίνης Κ στο μεταβολισμό των οστών. Από αυτές έχει φανεί ότι η βιταμίνη Κ παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της αντοχής των οστών, καθώς ρυθμίζει την αναδιαμόρφωση των οστών προάγοντας τη μετάβαση από οστεοβλάστες σε οστεοκύτταρα και περιορίζοντας την οστεοκλαστογένεση.

Απαιτούνται περισσότερα στοιχεία σχετικά με τα αποτελέσματα της συμπλήρωσης βιταμίνης Κ σε φυσιολογικές και φαρμακολογικές δόσεις καθώς και στην εξακρίβωση της απαιτούμενης δόση βιταμίνης Κ για τη διασφάλιση της υγείας των οστών και των αγγείων.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Maria Fusaro.  Vitamin K and Osteoporosis. Nutrients. 2020 Nov 25;12(12):3625.