Ο σίδηρος είναι μια εξαιρετικά σημαντική ουσία, απαραίτητη για τη λειτουργία όλων των κυττάρων του οργανισμού. Αποτελεί συστατικό της αιμοσφαιρίνης, μέσω της οποίας τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο σε όλο το σώμα.

Όταν σε κάποιον λείπει σίδηρος, αυτή η λειτουργία διαταράσσεται. Η έλλειψη σιδήρου είναι η πιο συχνή διατροφική αιτία αναιμίας στους ανθρώπους. Τα συμπτώματα της έλλειψης σιδήρου περιλαμβάνουν τη μειωμένη ικανότητα άσκησης, τη δύσπνοια και το λήθαργο.

Η φαρμακολογία του σιδήρου έχει διεξοδικά μελετηθεί και κατανοηθεί. Ο ανθρώπινος οργανισμός διατηρεί τα αποθέματα σιδήρου σε μεγάλο βαθμό και υπό φυσιολογικές συνθήκες οι άνδρες χάνουν μόλις το 10% των αποθεμάτων τους ετησίως. Οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερες απώλειες λόγω της εμμήνου ρύσεως, της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας. Επιπλέον, η χρήση φαρμάκων που προκαλούν αιμορραγίες πεπτικού, όπως τα αντιφλεγμονώδη, και νοσήματα του στομάχου και του εντέρου μπορεί να προκαλέσουν περαιτέρω απώλειες σιδήρου. Η έλλειψη σιδήρου θεωρείται σύμπτωμα συναγερμού για τον ειδικό και θα πρέπει πάντα να γίνεται διερεύνηση της αιτίας της.

Ακολουθεί η αναπλήρωση. Αυτή γίνεται συνήθως με δισκία σιδήρου από το στόμα. Ο δισθενής σίδηρος φαίνεται ότι απορροφάται καλύτερα και διατίθεται ως θειικός, γλυκονικός ή με τη μορφή άλλων αλάτων. Ο σίδηρος απορροφάται καλύτερα όταν λαμβάνεται με άδειο στομάχι με νερό ή ακόμα καλύτερα με φρέσκο χυμό πορτοκάλι. Εάν ωστόσο ο ασθενής παρουσιάσει δυσπεπτικά ενοχλήματα μπορεί να δοθεί κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά από το γεύμα. Σε αυτή την περίπτωση η απορρόφηση του σιδήρου μειώνεται στο 40%.

Κάποια συστατικά της διατροφής επηρεάζουν άμεσα τη βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρου. Έτσι, η απορρόφηση του σιδήρου αναστέλλεται από φυτικές ουσίες που περιέχονται σε δημητριακά και λαχανικά, από πολυφαινόλες, από το ασβέστιο και τα αντιόξινα φάρμακα.

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η βιταμίνη C αυξάνει σημαντικά την απορρόφηση του σιδήρου. Φαίνεται ότι το ασκορβικό οξύ διατηρεί το σίδηρο σε δισθενή κατάσταση και αποτρέπει τη μετατροπή του στην λιγότερο διαλυτή και πτωχά απορροφήσιμη τρισθενή μορφή. Πιο συγκεκριμένα, έχει φανεί ότι η λήψη 100mg βιταμίνης C αυξάνει την απορρόφηση σιδήρου κατά 67%. Αυτή η παρατήρηση έχει ενισχύσει στις μέρες μας την πεποίθηση ότι η από του στόματος σιδηροθεραπεία θα πρέπει ως ρουτίνα να συνοδεύεται από ταυτόχρονη χορήγηση βιταμίνης C.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Should vitamin C routinely be given with oral iron supplements? Simonson W. Geriatr Nurs. 2019 May-Jun;40(3):327-328