Υπάρχουν σημαντικές αποδείξεις ότι το οξειδωτικό στρες παίζει σύνθετο ρόλο στις λοιμώξεις, από τη διαταραχή του μεταβολισμού των κυττάρων του ξενιστή έως και τον πολλαπλασιασμό του μικροβίου ή του ιού. Γι’ αυτό η χρήση των αντιοξειδωτικών στις διάφορες λοιμώξεις μπορεί να αποτελέσει μια αποτελεσματική στρατηγική, ικανή να δράσει σε διάφορα επίπεδα της πάθησης.

Στα αιθέρια έλαια αποδίδονται αντιοξειδωτικές ιδιότητες και  έχουν χρησιμοποιηθεί στην ιατρική ως αναλγητικά, υπναγωγά, αντιφλεγμονώδη, σπασμολυτικά, τοπικά αναισθητικά και αντιμικροβιακά.

Πρόκειται για φυσικές, σύνθετες πτητικές ουσίες που αποτελούν μεταβολικά προϊόντα των αρωματικών φυτών. Ο κύριος ρόλος τους είναι η προστασία των φυτών από ιούς, βακτήρια, μύκητες και οξειδωτικό στρες. Το κάθε έλαιο χαρακτηρίζεται από δύο ή τρία συστατικά τα οποία υπερέχουν στη σύσταση και του προσδίδουν τις βιολογικές του ιδιότητες.

Ένα έλαιο με εξέχουσες αντιοξειδωτικές ιδιότητες είναι το έλαιο ρίγανης. Τα κύρια δραστικά συστατικά του είναι η καρβακρόλη και η θυμόλη, δύο φαινόλες με σημαντική αντιοξειδωτική δράση, που το καθιστούν  εξαιρετικά χρήσιμο στις περιπτώσεις λοιμώξεων του αναπνευστικού και του πεπτικού.

Ιδιαίτερα στο αναπνευστικό σύστημα οι αντιφλεγμονώδεις και αντισταμινικές του ιδιότητες ανακουφίζουν ταχύτατα από το οίδημα των βλεννογόνων και βοηθούν στην ελεύθερη ροή της βλέννης. Με αυτό τον τρόπο φαίνεται ότι συμβάλλει στην ανακούφιση από τη ρινική συμφόρηση (το μπούκωμα της μύτης) χωρίς να διαταράσσει την ισορροπία του οργανισμού, δρώντας κατευθείαν στο υποκείμενο αίτιο της κατάστασης.

Επιπλέον, παρουσιάζει αντιμικροβιακή δράση, η οποία αποδίδεται κύρια στο αδυνάτισμα του κυτταρικού τοιχώματος των βακτηριδίων, στη μείωση των επιπέδων του φλεγμονώδους παράγοντα TNFa και στην αναστολή του φλεγμονώδους παράγοντα COX-2. Έως τώρα δεν έχει αναφερθεί ανάπτυξη αντοχής, κάτι που θεωρείται μεγάλο πλεονέκτημα της χρήσης του.

Τέλος, στο ριγανέλαιο αποδίδονται και αντιικές ιδιότητες καθώς φαίνεται ότι αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό διαφόρων ιών και τελικά τους αδρανοποιεί, μέσω της διάσπασης του σκληρού εξωτερικού τοιχώματός τους. Μεγάλη μελέτη του 2014 έδειξε ότι η καρβακρόλη είναι αποτελεσματική στην αδρανοποίηση του ιού Norovirus εντός μιας ώρας από την έκθεση του σε αυτήν.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Biological and pharmacological activities of carvacrol and carvacrol bearing essential oils. Baser KH, Curr Pharm Des. 2008;14(29):3106-19.
2. The treatment of respiratory ailments with essential oils of some aromatic medicinal plants Rakover Y, Ben-Arye E, Goldstein LH. Harefuah. 2008 Oct;147(10):783-8, 838.
3. Antiviral efficacy and mechanisms of action of oregano essential oil and its primary component carvacrol against murine norovirus. Gilling DH, Kitajima M, Torrey JR, Bright KR. J Appl Microbiol. 2014 May;116(5):1149-63.