Στους διαβητικούς ασθενείς, το οξειδωτικό στρες και η συνεχής έκθεση του οργανισμού στα προϊόντα αποδόμησης της γλυκόζης συμμετέχουν στην εμφάνιση των διαβητικών επιπλοκών.

Παρόλο που τα από του στόματος αντιδιαβητικά φάρμακα είναι συνήθως αποτελεσματικά, ο ίδιος ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι μια προοδευτική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από συνεχή επιδείνωση και οι περισσότερες θεραπείες αποτυγχάνουν να διατηρήσουν τον μακροπρόθεσμο έλεγχο του σακχάρου και να αντιστρέψουν την πορεία της νόσου και των επιπλοκών της.

Έτσι, κατά καιρούς χρειάζεται να εντατικοποιείται η θεραπεία για να ρυθμίζονται οι τιμές του σακχάρου στα φυσιολογικά όρια και κατά συνέπεια να μειώνεται ο κίνδυνος επιπλοκών.  Αυτό επιτυγχάνεται με δύο τρόπους: Μέσω αύξησης της δόσης των αντιδιαβητικών φαρμάκων ή με χρήση συνδυαστικών θεραπειών.

Η αύξηση της δόσης των αντιδιαβητικών και ιδιαίτερα της μετφορμίνης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών. Η δυσανεξία στη μετφορμίνη εμφανίζεται σε έως και 20% των ασθενών, και χαρακτηρίζεται από γαστρεντερικές εκδηλώσεις (κοιλιακό άλγος, ναυτία, διάρροια και έμετο) που οδηγούν τον ασθενή στη διακοπή της θεραπείας. Επιπλέον, επειδή η μετφορμίνη απεκκρίνεται από τα νεφρά, απαιτείται προσοχή σε άτομα με χρόνια νεφρική νόσο όπου μπορεί να παρατηρηθεί σοβαρή επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας έως και η εμφάνιση της σοβαρής επιπλοκής της γαλακτικής οξέωσης.

Για τους λόγους αυτούς το ενδιαφέρον των επιστημόνων έχει προσελκύσει η χρήση συνδυασμένων θεραπειών και ιδιαίτερα ο συνδυασμός αντιδιαβητικών φαρμάκων και βιοδραστικών ενώσεων. Θεωρείται ότι με αυτόν τον τρόπο μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά ο έλεγχος του σακχάρου καθώς και μειωθούν οι επιπλοκές που συνοδεύουν αυτήν την ασθένεια.

Οι φυσικές βιοδραστικές ενώσεις έχουν αντιοξειδωτικές και υπογλυκαιμικές ιδιότητες. Δρουν αναστέλλοντας τον σχηματισμό ελευθέρων ριζών οξυγόνου (ROS) και των τελικών προϊόντων γλυκοζυλίωσης (AGEs) κυρίως μέσω της απομάκρυνσης των προδρόμων ουσιών τους καθώς και μέσω της διέγερσης ενδογενών συστημάτων που εμπλέκονται στην αποτοξίνωση-καθαρισμό του οργανισμού από τις βλαπτικές ελεύθερες ρίζες οξυγόνου και  τα προϊόντα γλυκοζυλίωσης.

Το λυκοπένιο, το καροτενοειδές της ντομάτας, σύμφωνα με τους επιστήμονες θεωρείται κατάλληλο για χρήση σε συνδυασμό με αντιδιαβητικά φάρμακα, όπως η μετφορμίνη, προσπαθώντας να αντισταθμίσει το γλυκοξειδωτικό στρες(glycoxidative stress).

Πρόσφατη μελέτη παρέχει ενδείξεις ότι ο συνδυασμός λυκοπενίου και μετφορμίνης συμβάλλει στην μείωση  των επιπέδων  μεταγευματικής γλυκαιμίας, σε σύγκριση με τις μεμομονωμένες θεραπείες. Επιπλέον, επέδρασε θετικά στο μεταβολικό προφίλ μέσω βελτίωσης της δυσλιπιδαιμίας και μείωσε τα επίπεδα AGE στο πλάσμα τονίζοντας την αποτελεσματικότητα αυτής της συνδυασμένης αγωγής κατά των επιπλοκών στον διαβήτη. Τέλος, το λυκοπένιο και η μετφορμίνη ενεργοποίησαν την αντιοξειδωτική άμυνα στους ιστούς που καταστρέφει ο διαβήτης (ήπαρ, νεφρός).

Τα θετικά αποτελέσματα ενισχύουν το ελπιδοφόρο δυναμικό των φυσικών βιοδραστικών ενώσεων με αντιοξειδωτικές ιδιότητες να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικά για τον τρόπο  βελτίωσης  της αντιμετώπισης της νόσου.

Θανάσης Καραμούντζος MD, MSc

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Lycopene Improves the Metformin Effects on Glycemic Control and Decreases Biomarkers of Glycoxidative Stress in Diabetic Rats. Figueiredo ID, Lima TFO, Inácio MD, Costa MC, Assis RP, Brunetti IL, Baviera AM.Diabetes Metab Syndr Obes. 2020 Sep 7;13:3117-3135.