Τα χρόνια νοσήματα εκτιμάται ότι αντιστοιχούν σε 35 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος αποτελούν ένα μεγάλο ποσοστό χρόνιων ασθενειών τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Εκτός από τις καρδιαγγειακές παθήσεις και τον καρκίνο, ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία όπως ο διαβήτης τύπου 2, η νεφρική νόσος τελικού σταδίου και η οστεοαρθρίτιδα γίνονται επίσης σημαντικά προβλήματα δημόσιας υγείας. Πολλές από αυτές τις χρόνιες ασθένειες μοιράζονται κοινούς παράγοντες κινδύνου και υποκείμενους παθολογικούς μηχανισμούς που μπορεί να τροποποιηθούν από θρεπτικά συστατικά.

Το 2010 δημοσιεύθηκαν κατευθυντήριες οδηγίες διατροφής στην Αμερική. Στο κείμενο αναγνωρίζεται η έλλειψη σημαντικών ουσιών από τη σύγχρονη διατροφή, όπως ασβεστίου, βιταμίνης D, φυτικών ινών και καλίου, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στην Ευρώπη. Η εύκολη πρόσβαση στις τροφές, δε διασφαλίζει ότι οι τροφές αυτές είναι και θρεπτικές. Οι διατροφικές επιλογές που κάνει ο σύγχρονος άνθρωπος οδηγούν αρκετά συχνά σε ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών, η οποία μπορεί να συνυπάρχει ακόμα και με παχυσαρκία. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος ωστόσο εμφανίζεται σε όσους ακολουθούν δίαιτες αποκλεισμού, όπως αυτές που αποκλείουν το κρέας (vegetarian), τη γλουτένη και τη λακτόζη.

Για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο πολλές τροφές έχουν εμπλουτιστεί με θρεπτικά συστατικά, για παράδειγμα το γάλα συνήθως είναι εμπλουτισμένο με βιταμίνη D και οι χυμοί με βιταμίνη C. Οι διαφορές στην τακτική εμπλουτισμού ανά χώρα μπορούν να εξηγήσουν τις διαφορές στην έλλειψη θρεπτικών συστατικών που παρατηρούνται μεταξύ των λαών, αλλά πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη ότι η δίαιτα είναι εξατομικευμένη.

Η λήψη πολυβιταμινών είναι μια χρήσιμη προσέγγιση για να διασφαλίζεται η επαρκής πρόσληψη θρεπτικών συστατικών. Η προσέγγιση αυτή είναι εξαιρετικά χρήσιμη σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα καθώς και σε ασθενείς που ακολουθούν δίαιτες αποκλεισμού. Τα συμπληρώματα πολυβιταμινών / ανόργανων συστατικών είναι τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα συμπληρώματα διατροφής. Τα περισσότερα περιέχουν τουλάχιστον 10 βιταμίνες ή μέταλλα με ένα ευρύ φάσμα δόσεων.

Η επιλογή του κατάλληλου σκευάσματος γίνεται προσεκτικά. Οι πολυβιταμίνες θα πρέπει να περιέχουν το 100% της ΣΗΠ των βασικών βιταμινών και μετάλλων, όπως βιταμίνη C, Β1(θειαμίνη), Β2(ριβοφλαβίνη), Β3(νιασίνη), Β6, φυλλικό οξύ(Β9), Β12, Β5(παντοθενικό οξύ), βιοτίνη, βιταμίνες Α, Ε, D, Κ, κάλιο, ιώδιο, σελήνιο, ψευδάργυρο, ασβέστιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, μολυβδαίνιο, βήτα καροτίνη και σίδηρος. Η παραγωγή πρέπει να είναι σύμφωνη με τους Κανόνες Καλής Παρασκευής(GMP), που πιστοποιούν ότι το προϊόν είναι καθαρό και περιλαμβάνει στην πραγματικότητα τα αναγραφόμενα συστατικά.

Η επιστήμη της διατροφής έχει υιοθετήσει μια προσέγγιση που δίνει έμφαση στο ρόλο των μεμονωμένων θρεπτικών ουσιών στη φυσιολογική λειτουργία ή τη διαδικασία της νόσου. Λαμβάνοντας υπόψη τις πολύπλοκες παθολογικές διεργασίες των χρόνιων παθήσεων, η ιδέα της χρήσης ενός μόνο θρεπτικού ή λίγων θρεπτικών ουσιών για την τροποποίηση του κινδύνου μιας ασθένειας είναι ίσως παρακινδυνευμένη. Όταν ωστόσο εντοπίζονται συγκεκριμένα διατροφικά κενά, είναι λογικό να συμπεραίνουμε ότι οι πολυβιταμίνες όχι μόνο υποστηρίζουν την υγεία, αλλά και συμβάλουν στην  αντιμετώπιση  χρόνιων νοσημάτων ή σε άλλων κινδύνων για την υγεία.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Multivitamin/Mineral supplements and prevention of chronic disease: executive summary. Huang HY, Caballero B, Chang S, Alberg AJ, Semba RD, Schneyer C, Wilson RF, Cheng TY, Prokopowicz G, Barnes GJ 2nd, Vassy J, Bass EB. Am J Clin Nutr. 2007 Jan;85(1):265S-268S