Οι αθλητές έχουν μοναδικές διατροφικές απαιτήσεις ως συνέπεια της καθημερινής προπόνησης και του αγώνα, πέραν των απαιτήσεων που σχετίζονται με την ηλικία και το φύλο. Η διαιτητική εκπαίδευση και οι συστάσεις για τους αθλητές απαιτούν εστίαση στη διατροφή για μακροπρόθεσμη υγεία, με ιδιαίτερη προσοχή στα διατροφικά πρότυπα και τα θρεπτικά συστατικά.

Η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των αθλητών. Ορισμένα συμπληρώματα διατροφής συνιστώνται στους αθλητές για να βελτιώσουν την απόδοσή τους ενώ άλλα χρησιμοποιούνται για να βελτιώσουν την υγεία, την προσαρμογή στην άσκηση ή την ανάρρωση από τραυματισμούς και έτσι να μπορέσουν να βοηθήσουν τους αθλητές να προπονηθούν ή/και να ανταγωνιστούν πιο αποτελεσματικά.

Τα συστατικά και μικροσυστατικά της διατροφής είναι απαραίτητα για τις χημικές αντιδράσεις που γίνονται στον οργανισμό (για να παραχθεί ενέργεια) και σχετίζονται με την απόδοση των μυών και την αποκατάστασή τους μετά την άσκηση. Οι αθλητές έχουν αυξημένες ανάγκες για βιταμίνες του συμπλέγματος Β, αλλά και βιταμίνης D. Οι ανεπάρκειες βιταμινών επηρεάζουν με βεβαιότητα την αθλητική απόδοση. Η μειωμένη ημερήσια πρόσληψη της απαιτούμενης ποσότητας αρκετών βιταμινών Β (Β1, Β2, Β6) και βιταμίνης C μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση τους δείκτες αντοχής του ανθρώπου και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα.

Η βιταμίνη D επηρεάζει τις φυσικές και αθλητικές επιδόσεις στους αθλητές. Πιθανώς λόγω διαφορετικών παραγόντων (π.χ. φάρμακα, ντόπινγκ, διατροφή, έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία Β), στους αθλητές έχει παρατηρηθεί σε αυξημένη συχνότητα ανεπάρκεια βιταμίνης D. Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D σε αθλητές θα μπορούσε να συσχετιστεί με συγκεκριμένους κινδύνους για την υγεία και με αλλαγές στη λειτουργική ικανότητα, επηρεάζοντας ενδεχομένως τη λεπτή προσαρμογή των φυσικών επιδόσεων κατά τη διάρκεια προπονήσεων και αθλητικών αγώνων. Όταν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για ανεπάρκεια βιταμίνης D, ενδείκνυται ένα προληπτικό συμπλήρωμα βιταμίνης D και εάν διαγνωστεί ανεπάρκεια βιταμίνης D, συνιστάται η συμπλήρωσή του

Οι πρωτεΐνες και τα αμινοξέα χρησιμοποιούνται επίσης από τους αθλητές καθώς είναι απαραίτητα για τη σύνθεση δομικών πρωτεϊνών και εμπλέκονται σε πολλές μεταβολικές διεργασίες που σχετίζονται με την άσκηση. Υπάρχουν 20 συνολικά αμινοξέα, εκ των οποίων τα 9 είναι απαραίτητα, δηλαδή ο οργανισμός δεν μπορεί να τα συνθέσει και άρα πρέπει να τα λαμβάνει με την τροφή ή συνηθέστερα στην περίπτωση των αθλητών μέσω κάποιου συμπληρώματος διατροφής. Επιπλέον, τα αμινοξέα διεγείρουν την απελευθέρωση αυξητικής ορμόνης, ινσουλίνης, αυξητικών παραγόντων που ομοιάζουν με ινσουλίνη και γλυκοκορτικοειδών, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τη μυϊκή μάζα.

Τέλος, ιδιαίτερος είναι ο ρόλος της γλουταμίνης, ενός αμινοξέως που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού. Είναι το απαραίτητο καύσιμο για τα λευκά αιμοσφαίρια, τα κύτταρα που είναι επιφορτισμένα με την άμυνα του οργανισμού έναντι των λοιμώξεων. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η χορήγηση γλουταμίνης μειώνει την ευαισθησία σε λοιμώξεις αναπνευστικού που ακολουθούν την εντατική άσκηση και βοηθάει στην ανάρρωση μετά από τραυματισμούς.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Dietary Supplements for Health, Adaptation, and Recovery in Athletes. Eric S Rawson, Mary P Miles , D Enette Larson-Meyer. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2018 Mar 1;28(2):188-199.
2. Dietary Supplements and Sports Performance: Introduction and Vitamins. Melvin H Williams. J Int Soc Sports Nutr. 2004; 1(2): 1–6
3. Nutritional Considerations for Performance in Young Athletes. JohnEric W. Smith, Megan E. Holmes, Matthew J. McAllister. J Sports Med (2015; 2015: 734649.