Οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου(ROS) είναι προϊόντα του φυσιολογικού κυτταρικού μεταβολισμού. Οι χαμηλές και μέτριες ποσότητες ελευθέρων ριζών έχουν ευεργετικά αποτελέσματα σε διάφορες φυσιολογικές διεργασίες, όπως της αντιμετώπισης παθογόνων μικροοργανισμών, την επούλωση τραυμάτων και τις διαδικασίες επιδιόρθωσης ιστών.

Η υπεριώδης ακτινοβολία (UV), το κάπνισμα τσιγάρων, η κατανάλωση αλκοόλ, η λήψη μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) και πολλοί άλλοι εξωγενείς παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένα, τοξικά για τον οργανισμό επίπεδα ελευθέρων ριζών οξυγόνου. Λοιμώξεις, ισχαιμικές καταστάσεις και διάφορες φλεγμονώδεις διεργασίες έχουν επίσης ως αποτέλεσμα αυξημένα επίπεδα ROS. Ενώ οι φυσικές αντιοξειδωτικές οδοί μπορούν να περιορίσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις των ROS, η διατήρηση υψηλών επιπέδων οδηγεί σε βλάβη των ιστών.

Η γαστρεντερική οδός (GI) είναι μια βασική πηγή ελευθέρων ριζών. Παρά τον προστατευτικό φραγμό που παρέχεται από το επιθηλιακό στρώμα, τα προσλαμβανόμενα υλικά και τα παθογόνα μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή ενεργοποιώντας το επιθήλιο, τα πολυμορφοπύρηνα ουδετερόφιλα και τα μακροφάγα για να παράγουν φλεγμονώδεις κυτοκίνες και άλλους μεσολαβητές που συμβάλλουν περαιτέρω στο οξειδωτικό στρες.

Η ακεραιότητα του βλεννογόνου του εντέρου εξαρτάται από πολύ στενές συνδέσεις μεταξύ των κυττάρων του εντέρου. Αυτές οι συνδέσεις ελέγχουν τη ροή ουσιών μεταξύ του αυλού του εντέρου και της συστηματικής κυκλοφορίας, δηλαδή του αίματος. Τα υπερβολικά επίπεδα ROS βλάπτουν τις κυτταρικές πρωτεΐνες και, τελικά, διαταράσσουν τον φραγμό του γαστρεντερικού σωλήνα για να αυξήσουν τη διαπερατότητα του εντέρου που συμβάλλει σε μια ποικιλία ασθενειών του γαστρεντερικού σωλήνα.

Η εσωτερική επιφάνεια του εντέρου καλύπτεται από μια στιβάδα βλέννης. Αυτή παράγεται από κύτταρα που ονομάζονται καλυκοειδή, περιέχει πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λίπη ενώ λειτουργεί ως λιπαντικό, για να αποτρέπει τον τραυματισμό του εντέρου από το περιεχόμενό του. Επιπλέον, λειτουργεί  ως φραγμός για τα βακτήρια, τα προϊόντα τους και διάφορα πεπτικά ένζυμα. Υπάρχουν πολλά δεδομένα πλέον που υποστηρίζουν ότι η απώλεια αυτού του φραγμού έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη πολλών παθήσεων του πεπτικού.

Μια σειρά ερευνών έχει δείξει ότι η γλουταμίνη μπορεί να περιορίσει την εντερική βλάβη, να επιταχύνει την εντερική αποκατάσταση, να προλάβει την ατροφία των λαχνών και να ελαχιστοποιήσει την καταστολή του ανοσοποιητικού, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στη διατήρηση της φυσιολογικής δομής και λειτουργίας του εντέρου.

Η κυτταροπροστατευτική δράση της γλουταμίνης και ιδιαίτερα η προστασία της δομής και της λειτουργίας των καλυκοειδών κυττάρων διασφαλίζει την παρουσία του βλεννογόνιου εντερικού φραγμού, καθώς η στιβάδα βλέννης είναι παχύτερη και πιο πλούσια σε πρωτεϊνες μετά από λήψη γλουταμίνης. Επιπλέον, η γλουταμίνη συμβάλλει στην βελτίωση της αιματικής ροής και στην παραγωγή ενέργειας των εντερικών κυττάρων.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Randomised placebo-controlled trial of dietary glutamine supplements for postinfectious irritable bowel syndrome. Zhou Q, Verne ML, Fields JZ, Lefante JJ, Basra S, Salameh H, Verne GN. Gut. 2018 Aug 14.