Τα φύλλα θεωρούνται απόβλητα συστατικά του δέντρου της ελιάς. Αυτοί οι φυτικοί ιστοί ωστόσο αποτελούν μια πολύτιμη πηγή βιοδραστικών ενώσεων, συμπεριλαμβανομένων φαινολών με χαμηλό μοριακό βάρος. Στα φύλλα της ελιάς, το εξέχον συστατικό είναι το σεκοϊριδοειδές ελαιοευρωπαΐνη, ενώ υπάρχουν σε μικρότερες ποσότητες  υδροξυτυροσόλη, ελενολικό οξύ και γλυκόζη.

Πολλά οφέλη σχετίζονται με τις ιδιότητες και τα χημικά χαρακτηριστικά του φύλλου ελιάς και έως σήμερα τα εκχυλίσματα φύλλων ελιάς χρησιμοποιούνται ως τσάι από βότανα για να αυξήσουν τη διούρηση, να θεραπεύσουν την υπέρταση και το βρογχικό άσθμα. Σε μια ανασκόπηση του 2017, συλλέχθηκαν όλες οι μελέτες που διεξήχθησαν για τα οφέλη των φύλλων ελιάς και των εκχυλισμάτων τους. Η αντιοξειδωτική δράση των φύλλων της ελιάς αποδίδεται σε δευτερογενείς μεταβολίτες, συγκεκριμένα στην ελαιοευρωπαΐνη  και στην υδροξυτυροσόλη και οι ουσίες αυτές θεωρούνται ότι προστατεύουν τα κύτταρα έναντι της ακτινοβολίας, παρουσιάζουν αντιμυκητιασική δραστηριότητα και έχουν αντι-αθηρωματικές, υπογλυκαιμικές και καρδιοπροστατευτικές επιδράσεις.

Σε πρόσφατη μελέτη η ελαιοευρωπαΐνη πριν το μεσημεριανό γεύμα βελτίωσε το μεταγευματικό γλυκαιμικό προφίλ, μειώνοντας τη γλυκόζη και αυξάνοντας την ινσουλίνη και το GPL-1. Σε υπέρβαρους μεσήλικες άνδρες που κινδυνεύουν να αναπτύξουν διαβήτη, η συμπλήρωση με πολυφαινόλες από φύλλα ελιάς για 12 εβδομάδες βελτίωσε σημαντικά την ευαισθησία στην ινσουλίνη και την ικανότητα έκκρισης των β-κυττάρων του παγκρέατος.

Οι φαινολικές ενώσεις που προέρχονται από φύλλα ελιάς έχουν δείξει σημαντικές αντιμικροβιακές ιδιότητες, παίζοντας έτσι σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της επεξεργασίας και της διατήρησης τροφίμων κατά την αποθήκευση, καθώς και στην αντιμετώπιση παθολογικών μικροοργανισμών όπως το Helicobacter pylori και άλλων παθογόνων που μεταδίδονται από τα τρόφιμα. Ως συνέπεια των αναγνωρισμένων διατροφικών τους δραστηριοτήτων, τα εκχυλίσματα φύλλων ελιάς που περιέχουν πολυφαινόλες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως συστατικά τροφίμων.

Η ελαιοευρωπαΐνη μπορεί να έχει νευροπροστατευτική δράση σε ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ, που χαρακτηρίζεται από εναπόθεση αμυλοειδούς και εξασθένηση της αυτοφαγίας, συμβάλλοντας στη μείωση της συγκεντρωτικής πρωτεΐνης και στη μείωση της γνωστικής βλάβης.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα επίδραση είναι ότι ελέγχει την αγγειογένεση ενός όγκου. Φαίνεται ότι μειώνει την απελευθέρωση προαγγειογόνων παραγόντων στα κυτταρικά μέσα, αναστέλλει την κυτταρική επέκταση και το σχηματισμό τριχοειδών παρουσιάζοντας ερμηνεία στην πρόληψη του καρκίνου. Αυτές οι ενώσεις όχι μόνο ασκούν μια χημειοπροφυλακτική δράση (αυξάνοντας την απόπτωση και μειώνοντας τον πολλαπλασιασμό και τη βιωσιμότητα), αλλά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως βοηθητικά σε συμβατικές αντικαρκινικές θεραπείες . Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι η ελαιοευρωπαΐνη βρέθηκε ότι είναι ένας ισχυρός ευαισθητοποιητής της δοξορουβικίνης (DXR) που προκαλεί τη θανάτωση των καρκινικών κυττάρων του προστάτη και του μαστού. Σε μια πρώτη μελέτη, 200 μg/mL ελαιοευρωπαΐνης, μπόρεσαν να αναστείλουν τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων με πολύ χαμηλές δόσεις DXR.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Health Effects of Phenolic Compounds Found in Extra-Virgin Olive Oil, By-Products, and Leaf of Olea europaea L. Annalisa Romani, Francesca Ieri, Silvia Urciuoli, Annalisa Noce, Giulia Marrone, Chiara Nediani, and Roberta Bernini Nutrients. 2019 Aug; 11(8): 1776.