Η νευρική ανορεξία είναι η πιο κοινή ψυχιατρική νόσος μεταξύ νεαρών γυναικών και θεωρείται ότι είναι πολυπαραγοντικής αιτιολογίας. Αυτή η ασθένεια παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία στην εμφάνιση και τη βαρύτητά της οδηγώντας σε διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις και ανάγκη εξατομίκευσης της θεραπείας. Οι στόχοι είναι η αποκατάσταση της διατροφικής κατάστασης, η αντιμετώπιση επιπλοκών και συνυπαρχόντων νοσημάτων, η διατροφική εκπαίδευση, η διόρθωση των παθολογικών συμπεριφορών και η πρόληψη υποτροπών. Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με την κλινική κατάσταση του ασθενούς και μπορεί να πραγματοποιηθεί σε εξωτερικά ιατρεία, σε θαλάμους ημερήσιας νοσηλείας ή με νοσηλεία σε κλινική (όταν υπάρχει αποτυχία διαχείρισης εξωτερικών ασθενών ή παρουσία σοβαρών ιατρικών ή ψυχιατρικών επιπλοκών).

Ο ασταθής τρόπος πρόσληψης τροφής οδηγεί σε ελλείψεις διατροφικών συστατικών, όπως ηλεκτρολύτες, βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για μακροχρόνιες θεραπείες σε αυτούς τους ασθενείς, η λήψη των συμπληρωμάτων διατροφής είναι απαραίτητη σε κάποιες κλινικές καταστάσεις, καλύτερα ανεκτή και βελτιώνει τη συμμόρφωση των ασθενών.

Οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές είναι συνέπεια συμπεριφορών, όπως ο αυτοπροκαλούμενος εμετός και η παθολογική χρήση καθαρτικών, διουρητικών ή κλυσμάτων.  Ο έμετος μπορεί να προκαλέσει υποκαλιαιμία και υποχλωραιμική αλκάλωση, ενώ η κατάχρηση καθαρτικών μπορεί να προκαλέσει υπομαγνησιαιμία. Άλλες συχνές διαταραχές είναι η υπασβεστιαιμία που δεν αντανακλάται στα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα και η υποφωσφαταιμία, που είναι σχετικά εύκολο να διαγνωσθεί και να διορθωθεί, αλλά μπορεί να γίνει εξαιρετικά επικίνδυνη αν δεν διαγνωσθεί εγκαίρως. Αυτές οι διαταραχές συνήθως χρειάζονται διόρθωση με ηλεκτρολύτες από το στόμα ή παρεντερικά.

Ο περιορισμός της τροφής μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλά επίπεδα θειαμίνης (βιταμίνη Β1) στο πλάσμα. Αυτό το έλλειμμα μπορεί να προκαλέσει ποικίλα νευροψυχολογικά συμπτώματα, όπως επιδείνωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, ιδιαίτερα όταν συνυπάρχει κατάχρηση αλκοόλ. Ανεπάρκεια φυλλικού οξέος έχει επίσης αναφερθεί.  Αυτή η βιταμίνη είναι απαραίτητη για την ανθρώπινη ανάπτυξη, τη λειτουργία των νεύρων και για τη μείωση των επιπέδων του αμινοξέος ομοκυστεΐνη. Η βραχυπρόθεσμη ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα αναιμίας (κόπωση ή αδυναμία) ή συναισθηματικά συμπτώματα. Η μακροχρόνια ανεπάρκεια σχετίζεται με μόνιμες νευρολογικές βλάβες. Η βιταμίνη C είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και επιδιόρθωση των ιστών σε όλα τα μέρη του σώματος και δρα ως αντιοξειδωτικό. Τέλος στη νευρική ανορεξία είναι χρήσιμη η αποκατάσταση των επιπέδων βιταμίνης D, καθώς φαίνεται ότι υπάρχει ισχυρή σχέση μεταξύ των τιμών της βιταμίνης D και της οστικής πυκνότητας. Επίπεδα βιταμίνης D που υπερβαίνουν τα 20 ng/mL σχετίζονται με σημαντικά υψηλότερες τιμές οστικής πυκνότητας.

Τέλος, η απώλεια μυϊκής μάζας λόγω της ασταθούς διατροφής μπορεί και πρέπει να διορθώνεται με την πρόσληψη αμινοξέων.  Μεταξύ των αμινοξέων, ιδιαίτερη κλινική σημασία έχουν τα αμινοξέα τρυπτοφάνη και αργινίνη που φέρονται να βελτιώνουν την ανταπόκριση των ασθενών και στις υπόλοιπες φαρμακευτικές θεραπείες.

Θανάσης Καραμούντζος MD, MSc

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Nutritional supplements in eating disorders. Marina Díaz-Marsá, Iñigo Alberdi-Páramo , Lluis Niell-Galmés. Actas Esp Psiquiatr. 2017 Sep;45(Supplement):26-36.