Το τουρμερικό είναι ένα μπαχαρικό που προέρχεται από τις ρίζες του φυτού Curcuma Longa. Πρόκειται για αιωνόβιο φυτό που βρίσκεται στα δάση της νοτιοανατολικής Ασίας και χρησιμοποιείται συχνά στην Ινδική και Ασιατική κουζίνα. Πέρα από τη χρήση του στη μαγειρική, το τουρμερικό είναι και ένα συχνά προτεινόμενο φυτικό φάρμακο.  Η δράση του αποδίδεται κυρίως στο κίτρινου χρώματος χημικά ενεργό συστατικό που ονομάζεται κουρκουμίνη.

Όντας γνωστό για την ικανότητά του να καθαρίζει το αίμα, συνιστάται εδώ και αιώνες από Πέρσες και Κινέζους ιατρούς ως αποτοξινωτική ουσία, καθώς και για σκελετικούς και μυικούς πόνους. Επιπλέον, έχει χρησιμοποιηθεί για το άσθμα, τη βρογχική υπερευαισθησία, για αλλεργίες, ανορεξία, βήχα, παραρρινοκολπίτιδες και ηπατικές βλάβες. Μεγάλο μειονέκτημα ωστόσο είναι η βιοδιαθεσιμότητά της, αφού η απορρόφησή της με το φαγητό είναι πολύ μικρή από τα εντερικά κύτταρα, μεταβολίζεται ταχύτατα στο συκώτι και αποβάλλεται γρήγορα από τον οργανισμό.

Ο 21ος αιώνας ανανέωσε το ενδιαφέρον για τις θεραπευτικές δράσεις της κουρκουμίνης και πολλές μελέτες ασχολήθηκαν με αυτήν. Κυτταρικές μελέτες δείχνουν ότι η κουρκουμίνη διαθέτει πολύ σημαντικές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, ενώ ζωικές μελέτες έδειξαν ότι μειώνει τη φλεγμονή σε αρθρίτιδες. Επιπλέον, οι δράσεις της επεκτείνονται στο ευερέθιστο έντερο, την ψωρίαση, ενώ λόγω της ανασταλτικής δράσης που προκαλεί στην αγγειογένεση έχει χρησιμοποιηθεί και σε όγκους του ανθρώπινου σώματος. Η κουρκουμίνη, τέλος, θεωρείται πανίσχυρο αντιοξειδωτικό, πολλές φορές πιο δυνατό από τη βιταμίνη Ε.

Οι αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες της κουρκουμίνης, έχουν ερευνώνται σε σχέση με την εγκεφαλική λειτουργία, αφού είναι γνωστό ότι το οξειδωτικό στρες και η χρόνια φλεγμονή έχουν κεντρικό ρόλο στην νευροεκφύλιση και την επακόλουθη έκπτωση των εγκεφαλικών λειτουργιών.

Πρόσφατα δημοσιεύθηκε μελέτη που διερεύνησε αν οι βιοδιαθέσιμες μορφές κουρκουμίνης(από συμπλήρωμα διατροφής) διαθέτουν νευροπροστατευτικές ιδιότητες. Μελετήθηκε η δράση της κουρκουμίνης στη μνήμη ενηλίκων και αναζητήθηκε η επίδρασή της στη συγκέντρωση αμυλοειδούς και πρωτεΐνης tau (η νόσος Αλτσχάιμερ χαρακτηρίζεται από την εναπόθεση στον εγκέφαλο β-αμυλοειδούς και πρωτεΐνης Tau) με τη χρήση της PET scan (Τομογραφίας Εκπομπής Ποζιτρονίων), μιας ειδικής  απεικονιστικής  εξέτασης που δείχνει τη λειτουργία των διαφόρων ιστών και οργάνων.

Φάνηκε λοιπόν ότι η καθημερινή λήψη κουρκουμίνης μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη και τη συγκέντρωση υγιών ενηλίκων, ενώ τα ευρήματα της ποζιτρονιακής τομογραφίας δείχνουν ότι η βελτίωση αυτή σχετίζεται με μείωση της εναπόθεσης αμυλοειδούς και πρωτεΐνης tau σε περιοχές του εγκεφάλου που ρυθμίζουν τη συναισθηματική διάθεση και τη μνήμη. Σύμφωνα με τους ερευνητές τα ευρήματα είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικά για τη βελτίωση της εγκεφαλικής λειτουργίας και την πρόληψη του εκφυλισμού των νευρικών κυττάρων.

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

Θανάσης Καραμούντζος MD, MSc

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Neuroprotective and Neurological/Cognitive Enhancement Effects of Curcumin after Brain Ischemia Injury with Alzheimer’s Disease Phenotype.Pluta R, Ułamek-Kozioł M, Czuczwar SJ. Int J Mol Sci. 2018 Dec 12;19(12).

• Memory and Brain Amyloid and Tau Effects of a Bioavailable Form of Curcumin in Non-Demented Adults: A Double-Blind, Placebo-Controlled 18-Month Trial.Small GW, Siddarth P, Li Z, Miller KJ, Ercoli L, Emerson ND, Martinez J, Wong KP, Liu J, Merrill DA, Chen ST, Henning SM, Satyamurthy N, Huang SC, Heber D, Barrio JR. Am J Geriatr Psychiatry. 2017 Oct 27.