Η κατακράτηση υγρών είναι μια κοινή κατάσταση στην καθημερινή κλινική πράξη. Η φυσιολογική ομοιόσταση υγρών στο ανθρώπινο σώμα βασίζεται σε αντισταθμιστικούς μηχανισμούς που λειτουργούν με ακρίβεια. Υπάρχουν κάποιες παθολογικές καταστάσεις όπως η κίρρωση του ήπατος, η καρδιακή και νεφρική ανεπάρκεια και η προεκλαμψία, κατά τις οποίες ο οργανισμός διατηρεί μεγαλύτερα ποσοστά νερού και νατρίου από αυτά που χρειάζεται για τις καθημερινές του λειτουργίες με αποτέλεσμα να προκαλείται συχνά οίδημα στα χέρια, τα πόδια και τους αστραγάλους. Υπάρχουν φυσικά και αθώα αίτια. Πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν κατακράτηση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή πριν την περίοδό τους, ενώ παρατηρείται συχνά σε άτομα που είναι σωματικά αδρανή, παραμένουν στο κρεβάτι για μεγάλα διαστήματα, κάνουν πολύωρα αεροπορικά ταξίδια ή λαμβάνουν κάποιο φάρμακο.

Αν αποκλειστούν αυτά τα αίτια τότε μιλάμε για το σύνδρομο κατακράτησης υγρών (FRS) ή ιδιοπαθές οίδημα, μια κλινική οντότητα που παρατηρείται σχεδόν αποκλειστικά στις γυναίκες, η οποία παραμένει υποδιαγνωσμένη και ελάχιστα κατανοητή. Μπορεί να προκαλέσει μια ποικιλία συμπτωμάτων που κυμαίνονται από πονοκεφάλους και θόλωση της όρασης έως κοιλιακούς πόνους και διάρροια, αλλά συχνότερα εμφανίζεται με συμπτώματα φουσκώματος, κόπωσης και γενικευμένης αδυναμίας.

Τα αίτια της κατακράτησης συνήθως χρειάζονται ειδική θεραπεία, ανάλογα με το πρωτοπαθές αίτιο. Μερικές γενικές συμβουλές προτείνονται για την υποχώρηση των συμπτωμάτων της κατακράτησης και είναι χρήσιμες σε όλες τις περιπτώσεις είναι οι εξής:

• Η συχνή σωματική δραστηριότητα & κίνηση.
• Η αποφυγή της πολύωρης ακινησίας (είτε σε καθιστή είτε σε όρθια θέση).
• Η τοποθέτηση των ποδιών σε όρθια θέση για τη βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος.
• Η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής.
• Η μειωμένη κατανάλωση αλατιού.
• Η μειωμένη κατανάλωση ζάχαρης.
• Η μειωμένη κατανάλωση αλκοόλ.
• Η επαρκής κατανάλωση νερού και αφεψημάτων χωρίς καφεΐνη.
• Η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους.
• Η αποφυγή έκθεσης σε πολύ υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες.
• Η αύξηση πρόσληψης μαγνησίου. Σχετική μελέτη διαπίστωσε ότι 200mg μαγνησίου την ημέρα μειώνουν την κατακράτηση νερού σε γυναίκες με προεμμηνορροϊκά συμπτώματα.
• Η πρόσληψη βιταμίνης Β6: Η Β6 είναι σημαντική για τον σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων και υποστηρίζει πολλές ακόμη λειτουργίες του οργανισμού. Έχει αποδειχθεί ότι και αυτή μειώνει την κατακράτηση υγρών σε γυναίκες με προεμμηνορροϊκό σύνδρομο.
• Εμπλουτισμός της διατροφής με τρόφιμα πλούσια σε κάλιο και φλαβονοειδή: Το κάλιο συμβάλλει στη μείωση της κατακράτησης υγρών με δύο τρόπους: μειώνοντας τα επίπεδα νατρίου και αυξάνοντας την παραγωγή ούρων. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι οι μπανάνες, το αβοκάντο και οι ντομάτες.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Mechanisms in fluid retention – towards a mutual concept. Mathis N Mottelson , Christoffer C Lundsgaard , Søren Møller Clin Physiol Funct Imaging. 2020 Mar;40(2):67-75.