Συμπτώματα & Αντιμετώπιση

Φυσιολογικά το σώμα διαθέτει μηχανισμούς τους οποίους κινητοποιεί για να αντισταθμίσει την αυξημένη θερμοκρασία περιβάλλοντος και να αποφύγει την αύξηση της εσωτερικής του θερμοκρασίας. Η αύξηση της διαμέτρου των αγγείων, η αύξηση του ρυθμού της αναπνοής και η έντονη εφίδρωση βοηθούν το σώμα να δροσιστεί και να αποβάλλει γρήγορα θερμότητα, διατηρώντας έτσι τη θερμοκρασία του σώματος περίπου στους 36,6°C.

Σε παρατεταμένη έκθεση σε υψηλή θερμοκρασία και αυξημένη υγρασία, το σώμα αδυνατεί να ρυθμίσει την εσωτερική του θερμοκρασία. Ο ιδρώτας, που φυσιολογικά δροσίζει το σώμα, λόγω της μεγάλης υγρασίας, αδυνατεί να εξατμιστεί και έτσι το σώμα πλέον δεν μπορεί να δροσιστεί. Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται η θερμοκρασία του σώματος και να δημιουργείται πυρετός και μια σειρά από άλλα συμπτώματα.

Η κατάσταση αυτή ονομάζεται θερμοπληξία και η συνηθέστερη μορφή της είναι η ηλίαση. Όπως και ο ίδιος ο όρος υπονοεί, η ηλίαση είναι μια παθολογική κατάσταση, που σχετίζεται με παρατεταμένη άμεση έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα κατά τις ώρες μέγιστης ακτινοβολίας (μεσημεριανές).

Τα συμπτώματα,  κυρίως, οφείλονται σε απώλεια νερού και ηλεκτρολυτών και ποικίλλουν σε βαρύτητα. Η πιο ήπια κατάσταση περιλαμβάνει ερυθρό και θερμό  δέρμα που αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα οδηγεί σε συμπτώματα αφυδάτωσης από το κυκλοφορικό και το νευρικό σύστημα όπως ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, ναυτία, ίλιγγο και εμέτους. Στη σοβαρή ηλίαση ο ασθενής παρουσιάζει πυρετό(39°C), παραισθήσεις, σπασμούς και απώλεια συνείδησης.

Ενώ όλοι κινδυνεύουν από ηλίαση, οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά, άτομα με καρδιαγγειακά προβλήματα, κυστική ίνωση ή διαβήτη αποτελούν ομάδες υψηλού κινδύνου και θα πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή. Η άσκοπη έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα τις μεσημεριανές ώρες θα πρέπει να αποφεύγεται, ενώ και τις υπόλοιπες ώρες θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα μέτρα προφύλαξης, όπως η αποφυγή άμεσης έκθεσης στον ήλιο, η χρήση καπέλου, γυαλιών και αντηλιακής κρέμας. Η άφθονη κατανάλωση νερού και η λήψη μικρών, συχνών γευμάτων χωρίς λιπαρά μπορεί επίσης να προστατεύσει και θα πρέπει να επιδιώκεται. 

Η αντιμετώπιση θα πρέπει να είναι άμεση γιατί η παράταση των συμπτωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες εγκεφαλικές βλάβες. Η πρώτη μας κίνηση είναι να καλέσουμε ασθενοφόρο για να διασφαλιστεί η έγκαιρη μεταφορά του ασθενή σε κέντρο υγείας ή νοσοκομείο.

Μέχρι τότε ο ασθενής μεταφέρεται σε δροσερό και σκιερό μέρος –κατά προτίμηση σε μέρος με κλιματισμό, αφαιρούνται τα ενδύματά του, τοποθετείται σε ύπτια ή πλάγια θέση ώστε να εξασφαλίζεται η αναπνοή του και τον δροσίζουμε με κρύα επιθέματα. Εάν δεν παρουσιάζει εμετούς μπορούμε και να ενυδατώσουμε με άφθονο νερό. Σε αντίθετη περίπτωση η χορήγηση υγρών θα πρέπει να γίνει ενδοφλεβίως.

Θανάσης Καραμούντζος MD, MSc

Ειδικός Γαστρεντερολόγος