Τα αμινοξέα είναι τα δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών στα κύτταρα και τους ιστούς μας και μετά το νερό είναι η δεύτερη πιο άφθονη ένωση στα θηλαστικά. Προέρχονται από τη διάσπαση των πρωτεϊνών που είτε υπάρχουν στον οργανισμό είτε προσλαμβάνονται με τη διατροφή, και η διαθεσιμότητά τους είναι θεμελιώδους σημασίας για την επιβίωση, τη συντήρηση και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Πολύ σημαντική είναι η συμμετοχή τους στην εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού και την ανοσολογική απάντηση.

Μεταξύ των 20 γνωστών αμινοξέων, η γλουταμίνη είναι το πιο άφθονο και ευπροσάρμοστο αμινοξύ στον οργανισμό και είναι θεμελιώδους σημασίας για τον ενδιάμεσο μεταβολισμό, την ανταλλαγή αζώτου μεταξύ των οργάνων μέσω μεταφοράς αμμωνίας (NH3) μεταξύ ιστών και την διατήρηση σταθερού pH. Σε σχεδόν κάθε κύτταρο, η γλουταμίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υπόστρωμα για τη σύνθεση νουκλεοτιδίων (πουρίνες, πυριμιδίνες),  NADPH, αντιοξειδωτικών και πολλών άλλων ουσιών που εμπλέκονται στη διατήρηση της κυτταρικής ακεραιότητας και λειτουργίας

Τα περισσότερα κύτταρα του σώματος λειτουργούν με συνεχή παροχή θρεπτικών ουσιών, ωστόσο, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος συχνά πρέπει να λειτουργούν χωρίς θρεπτική υποστήριξη. Αν και η γλυκόζη είναι το κύριο καύσιμο των κυττάρων στο σώμα, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως τα λεμφοκύτταρα, τα ουδετερόφιλα και τα μακροφάγα, χρησιμοποιούν γλουταμίνη σε ποσοστά παρόμοια ή μεγαλύτερα από τη γλυκόζη υπό συνθήκες stress, όπως λοιμώξεις- σήψη, ανάρρωση από εγκαύματα ή χειρουργική επέμβαση και συνθήκες υποσιτισμού, καθώς και κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης υψηλής έντασης. Αυτή η θεωρία επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά πειραματικά τη δεκαετία του 1980 στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, και στη συνέχεια από πολλά άλλα εργαστήρια παγκοσμίως. Για το λόγο αυτό, η γλουταμίνη θεωρείται ως «καύσιμο για το ανοσοποιητικό σύστημα», και έχει φανεί ότι η χαμηλή συγκέντρωση γλουταμίνης στο αίμα μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία των ανοσοκυττάρων, με αποτέλεσμα αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα.

Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι η γλουταμίνη στο πλάσμα και η μεταβολική ροή μεταξύ των ιστών διατηρείται σε σταθερά επίπεδα ακόμη και κατά τη διάρκεια υψηλού καταβολισμού από βασικά όργανα, όπως το έντερο, το ήπαρ και οι σκελετικοί μύες. Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι οι συνθήκες και η σοβαρότητα της χαμηλής συγκέντρωσης γλουταμίνης στο αίμα ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των μελετών σε ανθρώπους

Επί του παρόντος, η γλουταμίνη παρέχεται συνήθως ως συστατικό των συμπληρώματων κλινικής διατροφής για τους προεγχειρητικούς και μετεγχειρητικούς ασθενείς, καθώς και για πολλούς ελίτ αθλητές για την αποκατάσταση των ανοσοποιητικών λειτουργιών. Αυτό βασίζεται στο γεγονός ότι σε καταβολικές / υπερκαταβολικές συνθήκες, η ζήτηση γλουταμίνης αυξάνεται δραματικά, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψή της και σοβαρή εξασθένηση της ανοσοποιητικής λειτουργίας.

Οι ανοσολογικές ιδιότητες των συμπληρωμάτων γλουταμίνης έχουν μελετηθεί εκτενώς και διατυπώνονται συνεχώς νέες ερωτήσεις και προοπτικές. Για παράδειγμα, οι μελέτες προσπαθούν να προσδιορίσουν τη συχνότητα της διατροφικής παρέμβασης, τις βέλτιστες δόσεις που σχετίζονται με την ασθένεια ή την κατάσταση του στρες και την ταυτόχρονη χορήγηση με άλλα αμινοξέα ή συνδυασμούς.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Glutamine: Metabolism and Immune Function, Supplementation and Clinical Translation.Vinicius Cruzat, Marcelo Macedo Rogero, Kevin Noel Keane, Rui Curi, and Philip Newsholme. Nutrients. 2018 Nov; 10(11): 1564.