Η ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού έναντι των λοιμογόνων παραγόντων ήταν και παραμένει βασική επιστημονική επιδίωξη. Από τα παλιά χρόνια ήταν γνωστό ότι η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού, κάτι που τα τελευταία χρόνια αποδεικνύεται και στο εργαστήριο και αναδεικνύεται η πολυπλοκότητα αυτής της σχέσης.

Η συνολική διατροφική κατάσταση ενός ατόμου, το είδος της διατροφής και ο τρόπος πρόσληψης τροφής (που αποτελείται από τρόφιμα, θρεπτικά συστατικά και μη θρεπτικές βιοδραστικές ενώσεις) επηρεάζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Απαιτείται επαρκής και κατάλληλη διατροφή ώστε όλα τα κύτταρα να λειτουργούν βέλτιστα και αυτό περιλαμβάνει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού. Η βέλτιστη διατροφή για τα καλύτερα ανοσολογικά αποτελέσματα είναι αυτή που υποστηρίζει τις λειτουργίες των ανοσοκυττάρων επιτρέποντάς τους να ξεκινήσουν αποτελεσματικές αντιδράσεις έναντι παθογόνων, αλλά και να επιλύσουν γρήγορα την κατάσταση όταν είναι απαραίτητο και να αποφύγουν τη δημιουργία χρόνιας φλεγμονής.

Ορισμένα μικροθρεπτικά συστατικά και διαιτητικά συστατικά έχουν πολύ συγκεκριμένους ρόλους στην ανάπτυξη και διατήρηση ενός αποτελεσματικού ανοσοποιητικού συστήματος. Για παράδειγμα, το αμινοξύ αργινίνη είναι απαραίτητο για την παραγωγή οξειδίου του αζώτου από μακροφάγα, και τα μικροθρεπτικά συστατικά βιταμίνη Α και ψευδάργυρος ρυθμίζουν την κυτταρική διαίρεση και έτσι είναι απαραίτητα για μια επιτυχημένη πολλαπλασιαστική απόκριση εντός του ανοσοποιητικού συστήματος. Η βιταμίνη Ε έχει ρόλο ως αντιοξειδωτικό, ως αναστολέας της δραστικότητας της πρωτεΐνης κινάσης C, ενώ ενδεχομένως αλληλεπιδρά με ένζυμα και πρωτεΐνες μεταφοράς.  Για ορισμένα μικροθρεπτικά συστατικά, η υπερβολική πρόσληψη μπορεί επίσης να σχετίζεται με μειωμένη ανοσοαπόκριση. Για παράδειγμα, η πρόσληψη σιδήρου μπορεί να αυξήσει τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα αυτών που βρίσκονται σε ενδημικές περιοχές της ελονοσίας.

Εκτός από τη διατροφή που έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις ανοσολογικές ανεπάρκειες που σχετίζονται με την κακή πρόσληψη, υπάρχει μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον για το εάν συγκεκριμένες θρεπτικές παρεμβάσεις μπορούν να ενισχύσουν περαιτέρω την ανοσολογική λειτουργία σε υποκλινικές καταστάσεις και έτσι να αποτρέψουν την εμφάνιση λοιμώξεων ή χρόνιων φλεγμονωδών παθήσεων.

Η βιταμίνη C έχει αντιφλεγμονώδη δράση και θεωρείται ότι βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν υψηλές δόσεις διαιρεμένες κατά τη διάρκεια της ημέρας με τον κίνδυνο της εμφάνισης εντερικών διαταραχών. Ο συνδυασμός με βιοφλαβονοειδή δε φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο για λίθους του ουροποιητικού όπως φαίνεται ότι κάνει η απλή βιταμίνη C.

Η βιταμίνη D παίζει ρόλο σε πολλές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού. Μια από τις πολλές λειτουργίες είναι να περιορίζει τις ιώσεις. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα υψηλά επίπεδα στο αίμα, μειώνουν τον κίνδυνο νόσησης μέσω παραγωγής πρωτεϊνών που καταπολεμούν τους ιούς και μέσω αντιφλεγμονώδους δράσης. Ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες, η λήψη ενός συμπληρώματος βιταμίνης D αποτελεί μια καλή επιλογή. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση είναι 2000 iu την ημέρα.

Τα συστατικά της ελιάς (υδροξυτυροσόλη-τυροσόλη-ελαιευρωπαΐνη) επεμβαίνουν στη διαδικασία αντιγραφής και πολλαπλασιασμού του DNA πολλών λοιμογόνων παραγόντων δρώντας έτσι αποτελεσματικά έναντι λοιμώξεων του αναπνευστικού, όπως το κοινό κρυολόγημα, ενώ τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται ιδιαίτερα η ικανότητά τους να ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, επηρεάζοντας τον πολλαπλασιασμό και τη δραστηριότητα των λευκών αιμοσφαιρίων, καθώς και την παραγωγή των κυτταροκινών και άλλων παραγόντων που συμμετέχουν στην ανοσολογική άμυνα.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

1. Nutrition and the Immune System: A Complicated Tango. Carina Venter, Stefanie Eyerich, Tara Sarin, Kevin C Klatt 2020 Mar 19;12(3):818.
2. Diet and Immune Function.Caroline E Childs, Philip C Calder, Elizabeth A Miles. Nutrients. 2019 Aug 16;11(8):1933.
3. Vitamin C and Infections. Hemilä H.Nutrients. 2017 Mar 29;9(4)
4. Vitamin D supplementation to prevent acute respiratory tract infections: systematic review and meta-analysis of individual participant data. Adrian R Martineau, et al. BMJ. 2017; 356: i6583.
5. Potential Health Benefits of Olive Oil and Plant Polyphenols. Gorzynik-Debicka M,Przychodzen P, Cappello F, Kuban-Jankowska A, Marino Gammazza A, Knap N, Wozniak M, Gorska-Ponikowska M. Int J Mol Sci. 2018 Feb 28;19(3).