Τα βακτήρια, οι κύριοι τύποι μικροοργανισμών, μαζί με μύκητες, ιούς και πρωτόζωα βρίσκονται στο έντερο των θηλαστικών. Αυτές οι τελευταίες ομάδες μικροοργανισμών πιθανώς ρυθμίζουν τις δραστηριότητες του ξενιστή και μπορεί να είναι εξίσου σημαντικές με τα βακτήρια. Το σύνολο των μικροβίων που υπάρχει στο ανθρώπινο σώμα αποτελεί το μικροβίωμα.

Η υψηλότερη πυκνότητα αποικισμού με μικρόβια βρίσκεται στο παχύ έντερο όπου συναντώνται τουλάχιστον 400 βακτηριακά είδη. Στο κατώτερο έντερο, τα αναερόβια κυριαρχούν, ιδιαίτερα τα Βακτηριοειδή, τα Bifidobacteria, τα Fusobacteria και οι Peptostreptococci. Από την άλλη πλευρά, τα αερόβια και τα προσθετικά αερόβια, συμπεριλαμβανομένων των Enterobacteria και Lactobacilli, υπάρχουν μόνο σε μέτρια πυκνότητα.

Η σύνθεση των μικροβίων είναι μοναδική για κάθε άτομο, αναπτύσσεται ταχύτατα σε όλη την πρώιμη παιδική ηλικία και καθιερώνεται στην ενηλικίωση. Οι τροποποιήσεις στη μικροβιακή σύνθεση εξαρτώνται τόσο από γενετικούς όσο και από περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η διατροφή, η γεωγραφική θέση, η έκθεση σε τοξίνες / καρκινογόνες ουσίες και οι ορμόνες. Τα βακτήρια αποικίζουν επίσης εξωεντερικά όργανα όπως το δέρμα, οι στοματικές και ρινικές κοιλότητες και ο κόλπος, αλλά ο αριθμός τους σε αυτά τα διαμερίσματα είναι εξαιρετικά μικρός.

Το εντερικό μικροβίωμα (η φυσιολογική εντερική χλωρίδα) περιλαμβάνει περισσότερα από 100 τρισεκατομμύρια μικροβιακά κύτταρα, έχει αμοιβαία σχέση με τον άνθρωπο και είναι βασικός συντελεστής της φυσιολογικής λειτουργίας του μέσω παραγωγής βιταμινών και άλλων μεταβολιτών απαραίτητων για τη φυσιολογία του.

Η σημασία της φυσιολογικής εντερικής χλωρίδας του ανθρώπινου εντέρου στην υγεία και τις ασθένειες έχει αναδειχθεί την τελευταία δεκαετία. Τα μικρόβια κάθε ατόμου είναι μοναδικά, αναπτύσσονται ταχύτατα σε όλη την παιδική ηλικία και είναι σχετικά σταθερά αλλά ευαίσθητα σε αλλαγές στην ενηλικίωση.

Οι δραματικές αλλαγές στη σύνθεση και τη λειτουργία των εντερικών μικροοργανισμών, που ορίζονται ως διαταραχή της εντερικής χλωρίδας ή δυσβίωση, σχετίζονται με γαστρεντερικές διαταραχές, καθώς και με νευρολογικές, αναπνευστικές, μεταβολικές, ηπατικές και καρδιαγγειακές παθήσεις. Πιο συγκεκριμένα, τα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, η παχυσαρκία, τα αλλεργικά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, τα νευροεκφυλιστικά νοσήματα, ο καρκίνος του παχέος εντέρου και τα καρδιαγγειακά νοσήματα έχουν συσχετιστεί με διαταραχές της φυσιολογικής εντερικής χλωρίδας.

Η μεταμόσχευση μικροβίων κοπράνων έχει δείξει μεγάλη αποτελεσματικότητα στη διαχείριση της λοίμωξης από Clostridium difficile και της νόσου του Crohn. Αντίστοιχα, σε ζωικό μοντέλο, έχει αποδειχθεί ότι η μεταμόσχευση μικροβίων κοπράνων μπορεί να «μεταδώσει» παχυσαρκία και ευαισθησία στην αθηροσκλήρωση, υποδηλώνοντας το μεγάλο δυναμικό της μεταμόσχευσης μικροβίων κοπράνων στη θεραπεία πολλών σύνθετων νοσημάτων. Επιπλέον, οι χορηγήσεις πρεβιοτικών και προβιοτικών βελτιστοποιούν τον αριθμό και τη δομή των εντερικών μικροβίων μετά από λήψη ευρέως φάσματος αντιβιοτικών προλαμβάνοντας τη διαταραχή της εντερικής χλωρίδας και την εμφάνιση διαρροιών.

Περισσότερες μελέτες του εντερικού μικροβιώματος είναι απαραίτητες για να κατανοηθεί καλύτερα ο ρόλος του στη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και στην παθογένεση πολλών ασθενειών.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

The gut microbiome in health and in disease. Andrew B. Shreiner, John Y. Kao, and Vincent B. Young. Curr Opin Gastroenterol. 2015 Jan; 31(1): 69–75.