Στην εποχή της μη κανονικότητας το να διατηρήσεις τις βασικές αρχές είναι θεμελιώδες. Η σωστή διατροφή, η άσκηση, η διακοπή των επιβλαβών συνηθειών πρέπει να είναι το άλφα και το ωμέγα.

Ειδικότερα, η καλή διατροφή είναι βασικό συστατικό της καλής υγείας. Η κακή διατροφή(μειωμένη/undernutrition ή αυξημένη/overnutrition) μειώνει την άμυνα του οργανισμού, δηλαδή την ανοσολογική απάντηση, αυξάνει την ευαισθησία  σε νοσήματα που μπορεί να προληφθούν, τροποποιεί την σωματική και πνευματική ανάπτυξη. Τα χρόνια νοσήματα (παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακά και αρτηριακή υπέρταση, καρκίνοι) επηρεάζονται από την διατροφή και με τη σειρά τους επιβαρύνουν την έκβαση άλλων νοσημάτων, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο.

Πολλοί από τους μηχανισμούς που συμμετέχουν στην ανάπτυξη νοσημάτων μπορούν να αλλάξουν μέσω βιοενεργών συστατικών της τροφής, ενώ φαίνεται ότι ο βαθμός στον οποίο μπορεί κάποιος να ωφεληθεί εξαρτάται από το γονιδίωμά του. Έτσι, η διατροφική κατάσταση ενός ατόμου παίζει σημαντικό ρόλο στις φυσιολογικές διεργασίες όπως η ακεραιότητα των βλεννογόνων και των φυσιολογικών φραγμών, στη γνωσιακή λειτουργία, την αποκατάσταση των τραυμάτων και την ανοσολογική κατάσταση του οργανισμού.

Ακαδημαϊκά, κυβερνητικά και ιδιωτικά ερευνητικά κέντρα σε όλο τον κόσμο κάνουν σημαντικές προσπάθειες για να κατανοήσουν πως τα λειτουργικά τρόφιμα και τα συστατικά τους(nutraceuticals) μπορούν να βελτιστοποιήσουν την υγεία και να θωρακίσουν το ανοσοποιητικό. Αν και τα επόμενα χρόνια θα χρειαστούν περισσότερες αποδείξεις και μελέτες υπάρχουν ήδη στοιχεία για τη χρησιμοποίηση κάποιων από αυτά.

Η βιταμίνη C έχει αντιισταμινική και αντιφλεγμονώδη δράση και ξηραίνει τους βλεννογόνους σταματώντας την ρινική καταρροή. Βελτιώνει επίσης τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν υψηλές δόσεις διαιρεμένες κατά τη διάρκεια της ημέρας με τον κίνδυνο της εμφάνισης εντερικών διαταραχών. Ο συνδυασμός με βιοφλαβονοειδή δε φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο για λίθους του ουροποιητικού όπως φαίνεται ότι κάνει η απλή βιταμίνη C.

Η βιταμίνη D παίζει ρόλο σε πολλές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού. Μια από τις πολλές λειτουργίες είναι να περιορίζει τις ιώσεις. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα υψηλά επίπεδα στο αίμα, μειώνουν τον κίνδυνο νόσησης. Δρα με δύο τρόπους: Ο πρώτος είναι μέσω παραγωγής πρωτεϊνών που καταπολεμούν τους ιούς και ο δεύτερος μέσω αντιφλεγμονώδους δράσης. Ο καλύτερος τρόπος να λαμβάνουμε τη βιταμίνη D είναι από τον ήλιο. Καθώς αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες, η λήψη ενός συμπληρώματος αποτελεί μια καλή επιλογή. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση είναι 2000 iu την ημέρα. Όταν επιλέγετε σκεύασμα να προτιμάτε προϊόντα που περιέχουν βιταμίνη D με τη μορφή της χοληκαλσιφερόλης(D3), τη μορφή δηλαδή που μπορεί ο οργανισμός να χρησιμοποιήσει καλύτερα.

Μελέτες έχουν δείξει ότι κάποιες ουσίες που περιέχονται στα φύλλα της ελιάς επεμβαίνουν στη διαδικασία αντιγραφής του DNA των ιών και του επακόλουθου πολλαπλασιασμού τους. Σταματώντας αυτή τη διαδικασία το μέγεθος του ιικού φορτίου δεν μπορεί να υπερκεράσει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανισμός αμύνεται ικανοποιητικά. Η αντί-ιική δράση του εκχυλίσματος των φύλλων της ελιάς έχει δειχθεί έναντι συγκεκριμένων στελεχών του ιού της γρίπης όπως ο H1N1 και ο H3N2. Το εκχύλισμα των φύλλων της ελιάς παρέχει ωστόσο πλήρη κάλυψη έναντι των κυριότερων ιών που προσβάλλουν το αναπνευστικό σύστημα. Μελέτες έχουν δείξει ότι, ειδικά όταν συνυπάρχει πυρετός, τα φύλλα της ελιάς είναι ιδιαιτέρως αποτελεσματικά.

*Τα δεδομένα για τις ιώσεις δεν αφορούν τον κορωνοϊό COVID-19 για τον οποίο δεν υπάρχουν έως τώρα μελέτες.

Θανάσης Καραμούντζος MD, MSc

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Nutrition, Health, and Disease: Role of Selected Marine and Vegetal Nutraceuticals. Corzo L, Fernández-Novoa L, Carrera I, Martínez O, Rodríguez S, Alejo R, Cacabelos R. Nutrients. 2020 Mar 11;12(3).
2. Vitamin C and Infections. Hemilä H.Nutrients. 2017 Mar 29;9(4)
3. Vitamin D supplementation to prevent acute respiratory tract infections: systematic review and meta-analysis of individual participant data. Adrian R Martineau, et al.  BMJ. 2017; 356: i6583.