Το οξυγόνο που προσλαμβάνει ο οργανισμός χρησιμοποιείται σε ποσοστό περίπου 95% για την παραγωγή ενέργειας, ενώ το υπόλοιπο 5% οδηγεί στη δημιουργία των ελεύθερων ριζών οξυγόνου. Η οξείδωση είναι το βλαπτικό αποτέλεσμα της δράσης των ελευθέρων ριζών οξυγόνου στον οργανισμό.

Ο οργανισμός διαθέτει ενδογενείς και εξωγενείς αμυντικούς μηχανισμούς κατά της οξείδωσης. Ενδογενείς μηχανισμοί είναι διάφορα ένζυμα και πρωτεΐνες ενώ οι εξωγενείς είναι τα αντιοξειδωτικά που προσλαμβάνονται με τη διατροφή.

Στον υγιή οργανισμό υπάρχει ισορροπία μεταξύ οξειδωτικών και αντιοξειδωτικών. Η υπερπαραγωγή όμως ελευθέρων ριζών εξουδετερώνει την αντιοξειδωτική άμυνα των κυττάρων οδηγώντας σε οξείδωση και επακόλουθη κυτταρική και ιστική δυσλειτουργία.

Έτσι, η οξειδωτική διαδικασία μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση αθηροσκλήρωσης, καρδιαγγειακών νοσημάτων, διαφόρων τύπων καρκίνου, αρθρίτιδων-οστεοπόρωσης, νόσου Alzheimer, κατάθλιψης, σακχαρώδους διαβήτης, υπογονιμότητας, βρογχικού άσθματος, νεφροπάθειας και παθήσεων του θυρεοειδούς αδένα.

Η αναγνώριση των δράσεων των ελευθέρων ριζών, μας δείχνει ότι αν καταφέρουμε να περιορίσουμε ή να αναστείλουμε τη δράση τους θα μειωθεί ο ρυθμός δημιουργίας των μόνιμων αλλαγών στα κύτταρα και τους ιστούς που εμφανίζονται στη γήρανση και σε διάφορες ασθένειες.

Ο περιορισμός της δράσης τους μπορεί να γίνει με τη διακοπή του καπνίσματος και της υπερβολικής λήψης αλκοόλ, την υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής με καλύτερη διατροφή και άθληση, με αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών. Από την άλλη πλευρά η αναστολή της δράσης τους μπορεί να επιτευχθεί με την αυξημένη πρόσληψη αντιοξειδωτικών μέσω της διατροφής και των συμπληρωμάτων διατροφής.

Στις μέρες μας τα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα αποτελούν όλο και μεγαλύτερο πεδίο προσοχής και οι δυτικές κοινωνίες τα ενσωματώνουν με αυξημένη συχνότητα στους πληθυσμούς τους. Η αποτελεσματικότητά τους βασίζεται στη βαθύτερη γνώση των αντιοξειδωτικών μορίων και την καλύτερη κατανόηση των οξειδωτικών μηχανισμών.

Η ελαιοευρωπαΐνη, η κυρίαρχη πολυφαινόλη που ανευρίσκεται στο ελαιόλαδο και τα φύλλα της ελιάς, έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων τα τελευταία χρόνια λόγω των ευεργετικών της επιδράσεων που βασίζονται κυρίως στις αντιοξειδωτικές της ιδιότητες. Είναι η ουσία που προσδίδει πικρή γεύση στις άγουρες ελιές (η περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες στις ώριμες ελιές είναι σχεδόν η μισή απ’ ότι στις άγουρες). Θεωρείται άριστο αντιοξειδωτικό που αποτρέπει την οξείδωση- καταστροφή σημαντικών κυττάρων του οργανισμού, όπως για παράδειγμα των αμυντικών κυττάρων (μακροφάγων).

Τα περισσότερα δεδομένα που έχουμε προέρχονται από μελέτες στο εργαστήριο. Παρόλα αυτά, τα πρώτα αποτελέσματα θεωρούνται πολύ ενθαρυτικά   στους τομείς της αντιμετώπισης των νοσημάτων που σχετίζονται με την ηλικία και ιδιαίτερα των καρδιαγγειακών και νευροεκφυλιστικών. Έτσι, η αύξηση της κατανάλωσης προϊόντων της ελιάς πλούσιων σε φαινολικές ενώσεις κρίνεται ως μια λογική επιλογή που παρέχει πολλαπλά ευεργετήματα για την υγεία.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Potential Health Benefits of Olive Oil and Plant Polyphenols. Monika Gorzynik-Debicka,Paulina Przychodzen, Francesco Cappello, Alicja Kuban-Jankowska, Antonella Marino Gammazza, Narcyz Knap, Michal Wozniak and Magdalena Gorska-Ponikowska. Int J Mol Sci. 2018 Mar; 19(3): 686.
2. Oleuropein, unexpected benefits! Wenyan Sun, Bess Frost, and Jiankang Liu. Oncotarget. 2017 Mar 14; 8(11): 17409.