Το έλαιο μέντας χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες για την αντιμετώπιση γαστρεντερικών παθήσεων. Το κύριο δραστικό συστατικό του ελαίου μέντας είναι η μενθόλη η οποία μεταβολίζεται στο ήπαρ μέσω του ενζύμου P450 (κυρίως CYP2A6) που καταλύει τη βιομετατροπή όσο και τη γλυκουρονιδίωση. Οι επιδράσεις του ελαίου μέντας στη νευροκινητική λειτουργία και την σπλαχνική αισθητικότητα έχουν μελετηθεί εκτενώς. Ωστόσο, πιο πρόσφατα δεδομένα καταδεικνύουν τις αντιβακτηριδιακές και αντιμυκητιασικές του ιδιότητες, την ικανότητα να ρυθμίζει τη φλεγμονή και να επηρεάζει ενδεχομένως την προσοχή και πιθανώς τη διάθεση.

Το έλαιο μέντας επηρεάζει τη φυσιολογία του οισοφάγου, του στομάχου, του λεπτού εντέρου, της χοληδόχου κύστης και του παχέος εντέρου κυρίως λόγω των σπασμολυτικών ιδιοτήτων του, με τα αποτελέσματα να φαίνονται σε όλη τη γαστρεντερική οδό. Αυτές οι δράσεις φαίνεται να διευκολύνουν την ολοκλήρωση ενδοσκοπικών μελετών (π.χ. κολονοσκόπηση, ERCP), ενώ παράλληλα έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στις γαστροσκοπήσεις για τη βελτίωση της εικόνας και την ανάδειξη των ορίων διαφόρων όγκων του στομάχου. Συγκριτικές μελέτες με εικονικό φάρμακο(placebo) υποστηρίζουν τη χρήση της στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, τη λειτουργική δυσπεψία, το λειτουργικό παιδικό κοιλιακό άλγος και τη μετεγχειρητική ναυτία αν και υπάρχει σημαντική ετερογένεια (π.χ. στη δόση και τη φόρμουλα που έχει χρησιμοποιηθεί).

Το έλαιο μέντας είναι ενεργό ενάντια σε μια πλειάδα μικροβίων αερόβιων και αναερόβιων. Είναι βακτηριοκτόνο έναντι τουλάχιστον 20 κοινών εντερικών παθογόνων όπως Helicobacter pylori, Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Klebsiella sp., Salmonella typhi, Shigella boydii και Shigella flexneri και φαίνεται να δρα και έναντι μυκήτων. Μελέτες δείχνουν ότι το έλαιο μέντας (μενθόλη) έχει αντιφλεγμονώδη δράση. Η χορήγηση ελαίου μέντας από το στόμα δρα αποτρεπτικά σε πειραματικό επίπεδο για την ανάπτυξη φλεγμονής και κολίτιδας. In vitro(στο εργαστήριο), η μενθόλη καταστέλλει την παραγωγή φλεγμονωδών μεσολαβητών (με κύριο εκπρόσωπο το TRPM8)από ανθρώπινα μονοκύτταρα.

Τέλος, μελέτες σε ανθρώπους έδειξαν ότι η μέντα βελτιώνει την προσοχή, και πιθανώς τη διάθεση. Στα αγχολυτικά της αποτελέσματα φαίνεται ότι συμμετέχει η μεταβολική οδός της ντοπαμίνης, ενώ η καταπολέμηση του άγχους ίσως αποτελεί έναν άλλο πιθανό μηχανισμό δράσης έναντι των λειτουργικών νοσημάτων του πεπτικού αλλά και άλλων ψυχογενών νοσημάτων όπως ο χρόνιος κνησμός και το αίσθημα κόμβου στον τράχηλο.

Σε γενικές γραμμές θεωρείται ασφαλές, με τις όποιες παρενέργειες να αποδίδονται στη σπασμολυτική του λειτουργία. Έτσι, αναμένεται έξαρση των συμπτωμάτων γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης λόγω χαλάρωσης του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα σε ασθενείς με προδιάθεση και ως εκ τούτου συνιστάται η μη υπέρβαση των δόσεων και η χρήση εντεροδιαλυτής κάψουλας.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

​ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Review article: The physiological effects and safety of peppermint oil and its efficacy in irritable bowel syndrome and other functional disorders. Aliment Pharmacol Ther. 2018 Mar; 47(6): 738–752. Chumpitazi, B. P., et al.