Το 2015 προκάλεσε περίπου το 12% των θανάτων παγκοσμίως, ενώ είναι γνωστό ότι και το παθητικό κάπνισμα σχετίζεται με θανάτους από σοβαρά νοσήματα.

Ο καπνός περιέχει χιλιάδες τοξικές χημικές ουσίες, 60 εκ των οποίων είναι αναγνωρισμένα καρκινογόνα, καθιστώντας έτσι το κάπνισμα τον κύριο παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα σε άντρες και γυναίκες. Υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι άνθρωποι που έχουν καπνίσει στη ζωή τους (ακόμα και αν το έχουν κόψει) έχουν αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα, ενώ παράλληλα σε αυξημένο κίνδυνο βρίσκονται και οι παθητικοί καπνιστές και ιδιαίτερα οι γυναίκες.

Το άσθμα είναι μία από τις πιο συνηθισμένες χρόνιες παθήσεις στις νεότερες ηλικίες (18 – 45 ετών) και φαίνεται ότι απαντάται συχνότερα στους άνδρες. Το κάπνισμα είναι η πιο σημαντική αιτία που προκαλεί εξάρσεις στους ενήλικες. Συστηματικές μελέτες και αναλύσεις έχουν επιβεβαιώσει ότι ο κίνδυνος άσθματος είναι σημαντικά αυξημένος κυρίως σε καπνιστές, αλλά και σε πρώην ή παθητικούς καπνιστές συγκριτικά με ανθρώπους που δεν εκτίθενται στον καπνό.

Η χρόνια έκθεση στον καπνό θέτει αντιμέτωπα τα κυτταρικά αμυντικά συστήματα με έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες που υπάρχουν στη φύση. Η συνεχής έκθεση των ιστών του αναπνευστικού συστήματος στις τοξικές ουσίες του καπνού δημιουργεί μια ιστική απάντηση, που στοχεύει στην αποκατάσταση των βλαβών. Όπως αποδεικνύεται από πολλές μελέτες που έχουν δημοσιευτεί την τελευταία δεκαετία, σημείο κλειδί της αμυντικής λειτουργίας του οργανισμού είναι η ενεργοποίηση του μεταγραφικού παράγοντα Nrf2, ο οποίος ενορχηστρώνει την πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια στα συστατικά του καπνού που προκαλούν κυτταρική και ιστική βλάβη.

Στη φύση υπάρχουν ουσίες, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να ενεργοποιούν τον παράγοντα αυτό και γίνονται προσπάθειες για διατροφικές και φαρμακευτικές παρεμβάσεις που θα έχουν ως στόχο την προστασία του οργανισμού από τον καπνό και τις παθήσεις που προκαλεί. Η σουλφοραφάνη, η κουρκουμίνη και η ρεσβερατρόλη θεωρούνται ενεργοποιητές του παράγοντα Nrf2, ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι μεταξύ των διαφόρων συμπληρωμάτων διατροφής – ενεργοποιητών του Nrf2, η σουλφοραφάνη υπερτερεί. Το χαμηλό μοριακό βάρος και η λιπόφιλη φύση της ουσίας την κάνουν να παρουσιάζει υψηλότερη βιοδιαθεσιμότητα (και συνεπώς κι αποτελεσματικότητα) σε σχέση με τα υπόλοιπα συμπληρώματα διατροφής που επίσης ενεργοποιούν τον Nrf2.

Τα προσεχή χρόνια αναμένονται καινούριες μελέτες που θα εστιάσουν το ενδιαφέρον στον προστατευτικό ρόλο των ουσιών αυτών έναντι του καπνίσματος και των πνευμονικών παθήσεων και αναμένεται να παρέχουν νέες στρατηγικές για την πρόληψη και την αντιμετώπιση τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. The role of nuclear factor-erythroid 2 related factor 2 (Nrf-2) in the protection against lung injury. Zhao H, Eguchi S, Alam A, Ma D. Am J Physiol Lung Cell Mol Physiol. 2017 Feb 1;312(2):L155-L162.
2. Role of Nrf2 and Its Activators in Respiratory Diseases. Liu Q, Gao Y, Ci X. Oxid Med Cell Longev. 2019 Jan 8;2019:7090534.
3. Nrf2: friend and foe in preventing cigarette smoking-dependent lung disease. Müller T, Hengstermann A. Chem Res Toxicol. 2012 Sep 17;25(9):1805-24.
4. The Effects of Dietary Supplements on Asthma and Lung Cancer Risk in Smokers and Non-Smokers: A Review of the Literature. Naser A. Alsharairi. Nutrients 2019, 11(4), 725
5. Sulforaphane and Other Nutrigenomic Nrf2 Activators: Can the Clinician’s Expectation Be Matched by the Reality? Christine A. Houghton, Robert G. Fassett, and Jeff S. Coombes. Oxidative Medicine and Cellular Longevity. Volume 2016

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΜΟΥΝΤZΟΣ

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ