Η χοληστερίνη ή χοληστερόλη είναι μια ουσία που παράγεται φυσικά από τον οργανισμό και βρίσκεται στο αίμα. Χρησιμοποιείται για πολλά πράγματα, αλλά μπορεί να γίνει πρόβλημα όταν αυξάνεται σε υπερβολικά επίπεδα στο αίμα. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης προκαλούνται κυρίως από την κατανάλωση τροφών που δεν αποτελούν μέρος μιας υγιεινής διατροφής.

Υπάρχουν δύο μορφές χοληστερίνης: η «καλή» (HDL), η οποία προστατεύει από τη στεφανιαία νόσο και η «κακή» (LDL), η οποία συμβάλλει στη δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας που φράζει τις αρτηρίες και αυξάνει τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο. Η αύξηση της χοληστερίνης δεν προκαλεί συμπτώματα και συνήθως βρίσκεται τυχαία σε εξετάσεις αίματος.

Μερικές αιτίες υψηλής χοληστερόλης περιλαμβάνουν:

• Υψηλή πρόσληψη τροφών που περιέχουν ανθυγιεινά λίπη (κορεσμένα λιπαρά και τρανς λιπαρά) – όπως λιπαρά κρέατα και αλλαντικά, βούτυρο, κρέμα, παγωτό, λάδι καρύδας, φοινικέλαιο και τα περισσότερα τηγανητά φαγητά σε πακέτο και εμπορικά ψημένα προϊόντα (πίτες, μπισκότα, τσουρέκια και αρτοσκευάσματα).
• Χαμηλή πρόσληψη τροφών που περιέχουν υγιεινά λίπη, τα οποία τείνουν να αυξάνουν την καλή (HDL) χοληστερόλη. Τα τρόφιμα αυτά περιλαμβάνουν το αβοκάντο, τους ξηρούς καρπούς, τους σπόρους, τις ελιές, τα έλαια από φυτά ή σπόρους και τα ψάρια.
• Η χαμηλή πρόσληψη τροφών που περιέχουν φυτικές ίνες – τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε διαιτητικές ίνες, ιδιαίτερα διαλυτές, μπορούν να μειώσουν την ποσότητα της κακής (LDL) χοληστερόλης, όπως λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, ξηροί καρποί και σπόροι.
• Χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας και άσκησης.
• Παχυσαρκία.
• Κάπνισμα, αλκοόλ
• Σε ορισμένες οικογένειες, πολλά άτομα μπορεί να διαγνωστούν με υψηλή χοληστερόλη ή καρδιακή νόσο σε σχετικά νεαρή ηλικία (άνδρες κάτω των 55 ετών και γυναίκες κάτω των 65 ετών). Αυτό μπορεί να προκληθεί από γενετικά αίτια, συμπεριλαμβανομένης μιας γενετικής πάθησης που ονομάζεται οικογενής υπερχοληστερολαιμία.

Η πρόσληψη ορισμένων βιταμινών έχει φανεί ότι ωφελεί σημαντικά και μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης και κατ’ επέκταση στη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου.

Η νιασίνη, μια βιταμίνη του συμπλέγματος Β, έχει χρησιμοποιηθεί από καιρό για την αύξηση της HDL χοληστερόλης και την παράλληλη μείωση της LDL χοληστερόλης. Η βιταμίνη D φάνηκε να έχουν ευεργετική επίδραση στη μείωση των επιπέδων της ολικής χοληστερόλης, της LDL χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων στον ορό, αλλά όχι στα επίπεδα της HDL χοληστερόλης. Η βιταμίνη C έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την ολική χοληστερόλη. Μια άλλη σημαντική βιταμίνη για τη μείωση της χοληστερόλης είναι η Β12. Όχι μόνο η έρευνα έχει δείξει ότι η καθημερινή λήψη βιταμίνης Β12 μπορεί να μειώσει τη χοληστερόλη, αλλά μπορεί επίσης να δράσει ευεργετικά στην υγεία του καρδιαγγειακού, μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης αθηροσκλήρωσης (σκλήρυνση και στένωση των αρτηριών).

Θανάσης Καραμούντζος MD, MSc

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Niacinfor primary and secondary prevention of cardiovascular events. Stefan Schandelmaier, Matthias Briel, Ramon Saccilotto, Kelechi K Olu, Armon Arpagaus, Lars G Hemkens, Alain J Nordmann, Cochrane Heart Group Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jun; 2017(6)
2. Role of Vitamin Din the Metabolic Syndrome. Lucía Melguizo-Rodríguez, Víctor J. Costela-Ruiz, Enrique García-Recio, Elvira De Luna-Bertos, Concepción Ruiz, Rebeca Illescas-Montes.  2021 Mar; 13(3): 830.
3. Vitamin C supplementation lowers serum low-density lipoprotein cholesterol and triglycerides: a meta-analysis of 13 randomized controlled trials. Marc P. McRae. J Chiropr Med.2008 Jun; 7(2): 48–58.
4. Low Vitamin B12and Lipid Metabolism: Evidence from Pre-Clinical and Clinical Studies. Joseph Boachie, Antonysunil Adaikalakoteswari, Jinous Samavat, Ponnusamy Saravanan. Nutrients. 2020 Jul; 12(7): 1925