Η αύξηση της χοληστερίνης στο αίμα (υπερχοληστερολαιμία) αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου. Η μείωση της «κακής» χοληστερόλης (LDL) οδηγεί σε μείωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων, ανεξάρτητα από το φάρμακο που χρησιμοποιείται.

Στην πρωτογενή πρόληψη, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες, όταν παρατηρείται αυξημένη χοληστερίνη συνιστάται ως πρώτη προσέγγιση ο υγιεινός τρόπος ζωής, ενώ επί μη βελτίωσης των τιμών μετά από λίγο καιρό συνιστάται έναρξη φαρμακευτικής αγωγής. Τα φάρμακα εκλογής είναι οι στατίνες, οι οποίες θεωρούνται σε γενικές γραμμές ασφαλείς και αποτελεσματικές, ενώ ασκούν καρδιοπροστατευτική δράση ακόμα και όταν η χοληστερίνη είναι φυσιολογική (πλειοτροπική δράση).

Σύμφωνα με τη μελέτη PREDIMED η υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής είναι μια αποτελεσματική προσέγγιση για να μειωθεί η χοληστερίνη και ο καρδιαγγειακός κίνδυνος και θα πρέπει να συστήνεται τόσο για την πρωτογενή όσο και τη δευτερογενή πρόληψη. Χαρακτηρίζεται από την τακτική κατανάλωση ελαιόλαδου, φρούτων, καρπών, λαχανικών και δημητριακών, από μέση κατανάλωση ψαριού και πουλερικών και χαμηλή πρόσληψη κόκκινου κρέατος και γλυκών. Σημαντικό είναι να καταναλώνονται διαφορετικά φρούτα και λαχανικά, ούτως ώστε να παρέχεται ικανή ποσότητα και ποικιλία ηλεκτρολυτών, βιταμινών και αντιοξειδωτικών. Η πρόσληψη αλατιού δε θα πρέπει να υπερβαίνει τα 5 γραμμάρια/ημέρα, ενώ ακόμα μικρότερη είναι η ποσότητα για τους υπερτασικούς ασθενείς.

Νέα δεδομένα υπάρχουν για τις ευεργετικές επιδράσεις των συστατικών του ελαιόλαδου στην υποκλινική φλεγμονή και την ενδοθηλιακή λειτουργία των αγγείων, καθώς επίσης στα επίπεδα των τριγλυκεριδίων στο αίμα. Τα συστατικά του και ιδιαίτερα η ελαιοευρωπαΐνη και η υδροξυτυροσόλη, φαίνεται ότι μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή πίεση, τα λιπίδια στο αίμα, την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, τη γλυκόζη του αίματος, το δείκτη μάζας σώματος, ενώ παράλληλα διαθέτουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Η Ευρωπαϊκή αρχή ασφάλειας των τροφίμων (EFSA) δημοσίευσε την επιστημονική άποψη ότι χρειάζεται καθημερινή κατανάλωση 5mg υδροξυτυροσόλης για να επιτευχθεί το θεραπευτικό αποτέλεσμα. 

Η χρήση τους σήμερα ενδείκνυται σε ασθενείς με αυξημένες τιμές χοληστερίνης αίματος και χαμηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο (όπου δε δικαιολογείται η λήψη στατινών), σε ασθενείς με αυξημένες τιμές χοληστερίνης που ήδη λαμβάνουν στατίνες (ως συμπληρωματική θεραπεία) και σε ασθενείς που δεν μπορούν λόγω παρενεργειών ή δε θέλουν να πάρουν στατίνες.

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΜΟΥΝΤZΟΣ

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. 2016 ESC/EAS Guidelines for the Management of Dyslipidaemias. Catapano AL, Graham I, De Backer G, Wiklund O, Chapman MJ, Drexel H, Hoes AW, Jennings CS, Landmesser U, Pedersen TR, Reiner Ž, Riccardi G, Taskinen MR, Tokgozoglu L, Monique Verschuren WM, Vlachopoulos C, Wood DA, Luis Zamorano J; Additional Contributor, Cooney MT. Rev Esp Cardiol (Engl Ed). 2017 Feb;70(2):115.
2. Primary Prevention of Cardiovascular Disease with a Mediterranean Diet Supplemented with Extra-Virgin Olive Oil or Nuts. Estruch R, Ros E, Salas-Salvadó J, Covas MI, Corella D, Arós F, Gómez-Gracia E, Ruiz-Gutiérrez V, Fiol M, Lapetra J, Lamuela-Raventos RM, Serra-Majem L, Pintó X, Basora J, Muñoz MA, Sorlí JV, Martínez JA, Fitó M, Gea A, Hernán MA, Martínez-González MA; PREDIMED Study Investigators. N Engl J Med. 2018 Jun 21;378(25):e34.
3. Cardioprotective Effects of the Polyphenol Hydroxytyrosol from Olive Oil. Tejada S, Pinya S, Del Mar Bibiloni M, Tur JA, Pons A, Sureda A. Curr Drug Targets. 2017;18(13):1477-1486