Η αϋπνία είναι μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από δυσκολία στην έναρξη ή/και τη διατήρηση του ύπνου. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (APA) πρόκειται για την πιο κοινή διαταραχή του ύπνου, με 30% όλων των ενηλίκων να πάσχουν από αυτήν.

Για να πούμε ότι κάποιος πάσχει από αϋπνία θα πρέπει να πληροί συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια:

• Δυσκολία στην έναρξη ή τη διατήρηση του ύπνου ή πολύ πρωινή αφύπνιση που οδηγεί σε μικρής διάρκειας ή κακής ποιότητας ύπνο.
• Διαταραγμένος ύπνος που οδηγεί σε επηρεασμένη συμπεριφορά και λειτουργικότητα του ατόμου.
• Εμφάνιση, παρά την επαρκή δυνατότητα ύπνου, 3 νύχτες κάθε εβδομάδα για τουλάχιστον 3 μήνες.
• Να μην ερμηνεύεται από την παρουσία ψυχιατρικών νοσημάτων ή άλλων διαταραχών του ύπνου.

Για την αντιμετώπισή της υπάρχουν φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές θεραπείες. Το Αμερικανικό Ιατρικό Κολλέγιο (ACP) συνιστά ως πρώτη γραμμή θεραπείας της αϋπνίας στους ενήλικες τη γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία. Η εκπαίδευση «υγιεινού» ύπνου (αποφυγή καφεΐνης, άσκησης κοντά στην ώρα του ύπνου, παρακολούθησης τηλεόρασης ή πλοήγησης στο internet κατά την κατάκλιση) βοηθάει σημαντικά.

Οι φαρμακευτικές θεραπείες καταστέλλουν τον οργανισμό, με στόχο να τον αποκοιμίσουν τη νύχτα. Οι παρενέργειες τους όμως είναι σημαντικές ενώ οι ασθενείς συχνά παραπονούνται για ύπνο που δεν ξεκουράζει. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, αναζητούνται συνεχώς φυσικά προϊόντα και συμπληρώματα διατροφής για να προσφέρουν πιο υγιή ύπνο. Τα προϊόντα αυτά χρησιμοποιούνται συνήθως παράλληλα με τις υπάρχουσες θεραπείες, δεν προκαλούν εξάρτηση και έχουν σαφώς λιγότερες παρενέργειες.

Το μαγνήσιο δρα ως μυοχαλαρωτικό και προκαλεί βαθύτερο ύπνο. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα με μαγνήσιο βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα του ύπνου, το χρόνο του ύπνου, την πρωινή αφύπνιση καθώς και αντικειμενικούς δείκτες όπως τη ρενίνη, τη μελατονίνη και την κορτιζόλη του πλάσματος. Επιπλέον, έχει φανεί ότι δρα ευεργετικά στο άγχος, το οποίο μπορεί να προκαλεί αϋπνία.

Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β έχουν δείξει μικτά αποτελέσματα στον ύπνο. Πιο συγκεκριμένα η βιταμίνη Β6 μειώνει την ψυχολογική καταπόνηση που θα μπορούσε να οδηγεί σε διαταραχές του ύπνου, ενώ η Β12 διαθέτει ιδιότητες αντικαταθλιπτικού.

Η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που παίζει κομβικό ρόλο στην πρόκληση του ύπνου και η σύνθεσή της βασίζεται στα αμινοξέα. Σε αυτή τη σχέση αποδίδεται η χρήση συμπληρωμάτων αμινοξέων για να βελτιωθούν οι συνθήκες ύπνου. Μεταξύ των αμινοξέων ξεχωρίζει η δράση της γλουταμίνης. Η γλουταμίνη είναι ο πιο σημαντικός ανασταλτικός νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου(μέσω της παραγωγής γ-αμινοβουτυρικού οξέως /GABA), υπεύθυνος για τη μείωση της αγωγιμότητας μεταξύ των νευρώνων. Δρα ως φυσικό ηρεμιστικό, χαλαρώνοντας τον εγκέφαλο και επιτρέποντας βαθύτερο και πιο ήσυχο ύπνο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. The Effects of Magnesium – Melatonin – Vit B Complex Supplementation in Treatment of Insomnia. Djokic G et al. Open Access Maced J Med Sci. 2019 Aug 30;7(18):3101-3105
2. Hertz, L., Kvamme, E., McGeer, E.G. & Schousboe, A. (2003) Glutamine, Glutamate, and Gaba in the Central Nervous System Alan R Liss Inc., Volume 17, issue 5, pp. 422-427

Θανάσης Καραμούντζος MD, MSc