Αν και συνήθως το θέμα της διατροφής απασχολεί περισσότερο τους αθλητές την περίοδο των αγώνων, ο κύριος ρόλος της είναι να ενισχύσει τον οργανισμό κατά την εντατική προπόνηση, οδηγώντας έτσι σε βελτιωμένη αθλητική απόδοση.

Η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών και η διατήρηση του βάρους και του λίπους του σώματος στα κατάλληλα επίπεδα είναι οι στόχοι κλειδιά. Η επαρκής πρόσληψη υδατανθράκων είναι ζωτική για τη διατήρηση των αποθεμάτων γλυκογόνου των μυών κατά την άσκηση, με τον τύπο και την ώρα του φαγητού να είναι επίσης σημαντικά. Η πρόσληψη πρωτεΐνης μπορεί να πυροδοτήσει τη σύνθεση μυϊκών πρωτεϊνών στην περίοδο μετά την άσκηση, προάγοντας με αυτόν τον τρόπο την αποκατάσταση αλλά και την ανάπτυξη των μυών. Επιπλέον, η αντικατάσταση των ελλειμμάτων σε υγρά και ηλεκτρολύτες κατά το ίδιο χρονικό διάστημα είναι πολύ σημαντική.

Εάν η ενεργειακή πρόσληψη είναι υψηλή και η δίαιτα είναι πλήρης και μεγάλη σε ποικιλία, η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής δεν είναι απαραίτητη, εκτός κι αν έχει διαγνωσθεί συγκεκριμένη έλλειψη. Ωστόσο, μελέτες σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες των αθλητών αποκαλύπτουν ότι τα συμπληρώματα διατροφής χρησιμοποιούνται συχνά, αφού παρέχουν έναν εύκολο τρόπο να χορηγούνται τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά προφυλάσσοντας έτσι τον αθλητή από συχνές διατροφικές ανεπάρκειες. Τα συμπληρώματα που χρησιμοποιούνται κάθε φορά, εξαρτώνται από το άθλημα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε αθλητή.
Τα επαρκή επίπεδα βιταμινών και ιχνοστοιχείων είναι προαπαιτούμενο για τις άριστες αθλητικές επιδόσεις, αφού πολλά από τα μικροσυστατικά παίζουν ρόλο κλειδί στις χημικές αντιδράσεις που θα λάβουν χώρα στον οργανισμό και σχετίζονται με την απόδοση των μυών και την αποκατάστασή τους μετά την άσκηση. Έτσι, οι αθλητές έχουν αυξημένες ανάγκες για βιταμίνες του συμπλέγματος Β, τις οποίες μπορούν να καλύψουν με τη λήψη μιας πολυβιταμίνης.

Οι πρωτεΐνες και τα αμινοξέα είναι μεταξύ των πλέον διαδεδομένων συμπληρωμάτων που χρησιμοποιούνται από τους αθλητές καθώς είναι απαραίτητα για τη σύνθεση δομικών πρωτεϊνών και εμπλέκονται σε μεγάλο αριθμό μεταβολικών διεργασιών που σχετίζονται με την άσκηση. Τα αμινοξέα είναι τα δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών- οι πρωτεΐνες της τροφής θα διασπαστούν κατά την πέψη και θα απορροφηθούν ως αμινοξέα. Υπάρχουν 20 συνολικά αμινοξέα, εκ των οποίων τα 9 είναι απαραίτητα, δηλαδή ο οργανισμός δεν μπορεί να τα συνθέσει και άρα πρέπει να τα λαμβάνει με την τροφή. Ένα από τα σημαντικά πλεονεκτήματα των αμινοξέων είναι ότι διεγείρουν την απελευθέρωση αυξητικής ορμόνης, ινσουλίνης, αυξητικών παραγόντων που μοιάζουν με ινσουλίνη και γλυκοκορτικοειδών, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τις αναβολικές (συνθετικές) διαδικασίες και επακόλουθα τη μυϊκή μάζα.

Η γλουταμίνη είναι ένα απαραίτητο αμινοξύ με πολλές ρυθμιστικές δράσεις στον οργανισμό, μία από τις οποίες είναι η αύξηση της πρωτεϊνοσύνθεσης (αντι-καταβολική δράση). Παράλληλα, η γλουταμίνη παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού. Είναι το απαραίτητο καύσιμο για τα λευκά αιμοσφαίρια, τα κύτταρα που είναι επιφορτισμένα με την άμυνα του οργανισμού έναντι των λοιμώξεων. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η χορήγηση γλουταμίνης μειώνει την ευαισθησία σε λοιμώξεις αναπνευστικού που ακολουθούν την εντατική άσκηση.

Ίσως το πιο σημαντικό είναι να υπάρχει διατροφική εκπαίδευση των αθλητών όπου θα εξηγείται η κατάλληλη χρήση των συμπληρωμάτων διατροφής. Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλίζεται ότι τα συμπληρώματα χρησιμοποιούνται σωστά και καλύπτουν τις ανάγκες.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. American College of Sports Medicine position stand. Nutrition and athletic performance. American Dietetic Association; Dietitians of Canada; American College of Sports Medicine, Rodriguez NR, Di Marco NM, Langley S. Med Sci Sports Exerc. 2009 Mar;41(3):709-31.
2. Proteins and amino acid supplementation in sports: are they truly necessary? Nemet D, Wolach B, Eliakim A. Isr Med Assoc J. 2005 May;7(5):328-32.

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΜΟΥΝΤZΟΣ

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ