Η ανεπάρκεια βιταμίνης D αναγνωρίζεται σήμερα ως παγκόσμιο φαινόμενο. Επειδή η έλλειψη βιταμίνης D έχει συνδεθεί με διάφορες  μυοσκελετικές (ραχίτιδα, οστεοπενία και οστεοπόρωση) και μη μυοσκελετικές παθήσεις (συμπεριλαμβανομένων πολλών καρκίνων, καρδιαγγειακών, λοιμωδών ή αυτοάνοσων ασθενειών) η διατήρηση επαρκών επιπέδων βιταμίνης D είναι ένα σημαντικό ζήτημα υγείας.

Ενώ η ιδανική συγκέντρωση βιταμίνης D για τη διατήρηση της βέλτιστης υγείας δεν είναι κοινά αποδεκτή πολυάριθμες κλινικές οδηγίες στοχεύουν σε συγκεντρώσεις 25-υδροξυβιταμίνης D (25 [OH] D) 20 ng/mL στον ορό και έχουν προτείνει δόσεις συμπληρωμάτων βιταμίνης D 400-800 IU/ημέρα για την επίτευξη αυτού του στόχου.

Η έκθεση στον ήλιο αποτελεί παράγοντα κλειδί που καθορίζει τα επίπεδα της βιταμίνης D στον ορό και θεωρείται ότι παράγεται το ανάλογο περίπου 2000IU βιταμίνης D όταν κάποιος μέσου χρώματος δέρματος άνθρωπος εκτίθεται στον ήλιο (πρόσωπο και χέρια) για 20 έως 30 λεπτά κατά τη διάρκεια του μεσημεριού. Η επανάληψη αυτής της έκθεσης στον ήλιο 2-3 φορές την εβδομάδα είναι αρκετή για τη διατήρηση επαρκών επιπέδων βιταμίνης D κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία σχετικά με το εάν οι τρέχουσες οδηγίες για την έκθεση στον ήλιο είναι οι καλύτερες για άτομα με ανεπάρκεια βιταμίνης D. Ορισμένες κλινικές μελέτες απέτυχαν να παρατηρήσουν σημαντική αύξηση των επιπέδων του ορού 25 (OH) D μετά την έκθεση στον ήλιο, ενώ άλλες ανέφεραν σημαντική αύξηση. Επιπλέον, υπάρχει μόνο ένας μικρός αριθμός μελετών σχετικά με την έκθεση στον ήλιο, πιθανώς λόγω ηθικών θεμάτων με τη συνειδητή έκθεση των ατόμων σε βλαβερή υπεριώδη (UV) ακτινοβολία.

Σε πρόσφατη μελέτη έγινε σύγκριση στα επίπεδα βιταμίνης D μεταξύ τριών ομάδων ασθενών με κοινά χαρακτηριστικά και έλλειψη βιταμίνης D. Η πρώτη ομάδα εκτέθηκε στον ήλιο για το συνιστώμενο χρόνο βάσει των κατευθυντηρίων οδηγιών, η δεύτερη ομάδα έλαβε συμπλήρωμα βιταμίνης D και η τρίτη δεν έκανε απολύτως τίποτα.

Η μεγαλύτερη αλλαγή στον ορό 25 (OH) D παρατηρήθηκε μεταξύ της ομάδας συμπληρωμάτων βιταμίνης D. Η ομάδα έκθεσης στο φως του ήλιου παρουσίασε ελαφρά αύξηση του επιπέδου 25 (OH) D στον ορό, αλλά η απόλυτη αύξηση ήταν μικρότερη από το ένα τρίτο της ομάδας συμπληρωμάτων βιταμίνης D. Μόνο δύο συμμετέχοντες στην έκθεση στον ήλιο έφτασαν σε συγκεντρώσεις ορού 25 (OH) D ≥ 20 ng/mL κατά την παρακολούθηση. Η ομάδα που συνέχισε να ζει χωρίς παρέμβαση δεν έδειξε διαφορά στα επίπεδα της βιταμίνης D.

Τα ευρήματα της συγκεκριμένης μελέτης έδειξαν ότι οι γενικά συνιστώμενες οδηγίες έκθεσης στον ήλιο δεν είναι  επαρκείς για να αυξήσουν τα επίπεδα βιταμίνης D σε βέλτιστες συγκεντρώσεις μεταξύ ατόμων με ανεπάρκεια βιταμίνης D. Λαμβάνοντας υπόψη τον υψηλό επιπολασμό ανεπάρκειας βιταμίνης D μεταξύ των χωρών κοντά στον ισημερινό, αυτή η αποτυχία μπορεί να μην είναι το αποτέλεσμα μόνο του ανεπαρκούς χρόνου έκθεσης στο ηλιακό φως, αλλά μάλλον υποδηλώνει κι άλλες υποκείμενες αιτίες που μπορεί να εξηγήσουν την παγκόσμια επιδημία ανεπάρκειας βιταμίνης D.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Can Current Recommendations on Sun Exposure Sufficiently Increase Serum Vitamin D Level?: One-Month Randomized Clinical Trial

Yu-Mi Lee, Se-A Kim, and Duk-Hee Lee. J Korean Med Sci. 2020 Mar 2; 35(8): e50.