Οι τοξίνες προέρχονται από ενδογενείς (βακτηριακές ενδοτοξίνες, τελικά προϊόντα μεταβολισμού) και από εξωγενείς πηγές (φάρμακα, βαρέα μέταλλα, χημικά-εντομοκτόνα, συντηρητικά τροφών, απολυμαντικά- και μικρόβια). Η αποτοξίνωση είναι μια σημαντική κυτταρική λειτουργία, που περιλαμβάνει την κινητοποίηση, βιομετατροπή και εν τέλει αποβολή των τοξικών ουσιών. Όταν απουσιάζει οδηγεί σε πρώιμη νοσηρότητα και θνητότητα. Για τη διαδικασία της αποτοξίνωσης απαιτείται μεγάλη ποικιλία θρεπτικών συστατικών σε σταθερή βάση για να κατασκευαστούν τα ένζυμα που χρειάζονται για τις κυτταρικές αντιδράσεις, ενώ παράλληλα τα ανθρώπινα κύτταρα καταναλώνουν μεγάλα ποσά ενέργειας.

Η αποτοξίνωση δεν επιτυγχάνεται μόνο με κάποιο διατροφικό πρόγραμμα, αλλά με την υιοθέτηση συγκεκριμένου τρόπου ζωής, ο οποίος περιλαμβάνει: (1) αποφυγή περιβαλλοντικών τοξικών ουσιών, όπως τα βαρέα μέταλλα, οι οργανικές ενώσεις και η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, (2) κινητοποίηση ή περιορισμό τοξινών μέσω απώλειας του πλεονάζοντος λίπους και παράλληλης άσκησης, (3) άριστη λειτουργία πεπτικού, (4) βελτιστοποίηση διατροφής και ενυδάτωση, (5) περιορισμό στρες και  (6) ικανοποιητικό χρόνο ανάπαυσης και ύπνου.

Το πρώτο διατροφικό βήμα για την αποτοξίνωση είναι η αποφυγή τροφών και ροφημάτων που συμβάλλουν στο συνολικό ποσό των τοξινών. Έτσι, θα πρέπει να αποφεύγονται τροφές όπως τα επεξεργασμένα αλλαντικά, τα τρανς λιπαρά και το νερό που είναι εμπλουτισμένο με μέταλλα και χημικά.

Το δεύτερο βήμα είναι η κατάρτιση ενός διατροφικού πλάνου, που περιλαμβάνει την κατάλληλη ποικιλία των τροφών για να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα της αποτοξίνωσης. Ο διαιτολόγος καθοδηγεί τον ασθενή και δημιουργεί το διατροφικό πλάνο, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια στα μικροσυστατικά και τις φυτοχημικές ουσίες.

Το διατροφικό πλάνο θα πρέπει να περιλαμβάνει λαχανικά(εξαιρετικές πηγές φυτικών ινών και φυτοχημικών ουσιών), φρούτα(αντιοξειδωτικές ιδιότητες, φυτοχημικά συστατικά, διαλυτές και αδιάλυτες ίνες), δημητριακά(ομαλή λειτουργία γαστρεντερικού), καρπούς(πηγή ενέργειας), πρωτεΐνες(πηγή αμινοξέων για δημιουργία ενζύμων) και λιπαρά οξέα(πολύ καλή πηγή ενέργειας).

Σε γενικές γραμμές θα πρέπει να καταναλώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας 4 μερίδες φρούτων και λαχανικών και τουλάχιστον μια μερίδα από μη αμυλούχα λαχανικά. Το 40% των καθημερινών θερμίδων θα πρέπει να προέρχεται από υδατάνθρακες και το 30% από πρωτεΐνες και λίπη. Η ενυδάτωση είναι πολύ σημαντική και συνιστάται η πρόσληψη περίπου 33ml υψηλής ποιότητας νερού ανά κιλό την ημέρα.

Ο ρόλος των συμπληρωμάτων διατροφής είναι πολύ σημαντικός στη διαδικασία, καθώς παρέχουν απευθείας τα απαραίτητα για την διαδικασία συστατικά. Η ρεσβερατρόλη, η κουρκουμίνη, οι κατεχίνες, το ελλαγικό οξύ, τα ιχθυέλαια, η λουτεολίνη, το λυκοπένιο, η Ν-ακετυλοκυστεΐνη, η κερσετίνη, η βιταμίνη Α, η ασταξανθίνη, το καφεϊκό οξύ και οι συνδυασμοί αυτών αποδεδειγμένα συμμετέχουν στα συστήματα αποτοξίνωσης του ανθρώπινου οργανισμού. Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει ωστόσο να γίνει για τη σουλφοραφάνη, η οποία φαίνεται ότι υπερτερεί μεταξύ των διαφόρων συμπληρωμάτων, καθώς ευνοεί συγκεκριμένο μεταβολικό μονοπάτι που τροποποιεί τις τοξίνες και τις προετοιμάζει για απέκκριση.

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

Θανάσης Καραμούντζος MD, MSc

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Nutritional aspects of detoxification in clinical practice. Cline JC. Altern Ther Health Med. 2015 May-Jun;21(3):54-62.