Αυτοί που εναντιώνονται στην χρήση αντιοξειδωτικών με την μορφή συμπληρωμάτων διατροφής βασίζονται στα αποτελέσματα – αν και αμφιλεγόμενα – κλινικών μελετών. Σε αυτές τις κλινικές μελέτες, τα αντιοξειδωτικά χρησιμοποιήθηκαν σε υπερβολικά μεγάλες δόσεις (μεγαδόσεις), δόσεις που υπερβαίνουν σημαντικά τόσο τις εθνικές και ευρωπαϊκές συνιστώμενες ημερήσιες δόσεις όσο και τις μέγιστες ημερήσιες δόσεις των ουσιών αυτών σε συμπληρώματα διατροφής αλλά χορηγήθηκαν και για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Επομένως, αυτές οι κλινικές μελέτες, δεν δοκίμασαν αντιοξειδωτικά συμπληρώματα αλλά φαρμακευτικά σκευάσματα. Τα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα και γενικότερα τα συμπληρώματα διατροφής, δεν αποσκοπούν στην θεραπεία ασθενειών γιατί δεν αποτελούν φαρμακευτικά σκευάσματα για την θεραπεία συγκεκριμένων ασθενειών αλλά έχουν θρεπτική και φυσιολογική επίδραση, με σκοπό την μείωση της πιθανότητας εμφάνισης κάποιας ασθένειας. Ανάμεσα στα διασημότερα αντιοξειδωτικά συγκαταλέγονται η βιταμίνη Ε, η βιταμίνη C, τα καροτενοειδή (π.χ. β-καροτένιο), τα φλαβονοειδή (π.χ. ισοφλαβόνες, κερκετίνη, κατεχίνες, λυκοπένιο) και το συνένζυμο Q10. Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι η λήψη αντιοξειδωτικών ουσιών μέσω της τροφής, όπως βιταμίνη Ε, βιταμίνη C και καροτενοειδή, προκαλεί μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, σακχαροδιαβήτη και καρκίνο. Όμως, παρότι η λήψη αντιοξειδωτικών ουσιών μέσω της τροφής έχει ευεργετικά αποτελέσματα, υπάρχει η άποψη ότι η λήψη αντιοξειδωτικών ουσιών μέσω των συμπληρωμάτων διατροφής δεν έχει μόνο θετικά αλλά και αρνητικά αποτελέσματα για την υγεία μας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξωγενής προσθήκη αντιοξειδωτικών ουσιών δεν λαμβάνει μέρος μόνο στα συμπληρώματα διατροφής αλλά και στα τυποποιημένα τρόφιμα, χυμούς και αναψυκτικά και σίγουρα όλα τα συμπληρώματα διατροφής δεν περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες. Η άποψη ενάντια στην χρήση αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων δεν τεκμηριώνεται επιστημονικά για τον απλούστατο λόγο ότι τα αποτελέσματα των υποστηρικτικών εκείνων κλινικών μελετών βασίζονται στην χορήγηση υπερβολικά υψηλών δόσεων αντιοξειδωτικών ουσιών σε συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων κατά την διάρκεια μεγάλου χρονικού διαστήματος. Επιστημονικά, αρχίζει να γίνεται ολοένα και πιο ξεκάθαρο ότι οι αντιοξειδωτικές ουσίες μπορούν να συμπεριφέρονται τόσο ως αντιοξειδωτικές όσο και ως οξειδωτικές ανάλογα με την χορηγούμενη δόση, την χρονική διάρκεια χρήσης, το μικροπεριβάλλον που βρίσκονται και άλλους παράγοντες. Ειδικότερα, η χορήγηση υπερβολικά υψηλών δόσεων αντιοξειδωτικών υπό κατάλληλες συνθήκες ενδέχεται να αναιρεί τον προστατευτικό ρόλο των ουσιών αυτών αλλά και να προκαλεί παραγωγή επικίνδυνων ελευθέρων ριζών με τις όποιες συνακόλουθες οξειδωτικές βλάβες. Όμως, η χρήση αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων στις συνιστώμενες ημερήσιες δοσολογίες όχι μόνο δεν βλάπτει αλλά και ωφελεί, σύμφωνα με μια πληθώρα κλινικών μελετών. Η λήψη αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων είναι αναγκαία όταν o σύγχρονος τρόπος ζωής, ο τρόπος παρασκευής και η κακή ποιότητα των τροφίμων, όπως αυτά επιβεβαιώνονται τελευταία, προκαλούν αυξημένες θρεπτικές ανάγκες, κυρίως σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία, που δυστυχώς δεν μπορεί να καλύψει μια φυσιολογική διατροφή. Tι γίνεται στην περίπτωση όπου οι αυξημένες διατροφικές μας ανάγκες δεν μπορούν να καλυφθούν με σωστή διατροφή, ποιοτική αναβάθμιση του διαιτολογίου μας ή αύξηση της ποσότητας των προσλαμβανόμενων τροφών; Συνεπώς, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η λήψη αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων στις σωστές δόσεις είναι απαραίτητη από αυτούς που ζουν κι εργάζονται έντονα, από όσους διατρέφονται μονομερώς, από τους εφήβους, από τις γυναίκες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, από τους καπνιστές, από όσους βρίσκονται σε κατάσταση έντονου άγχους, από άτομα που ακολουθούν υποθερμιδικές δίαιτες, από τους αθλητές που υποβάλλονται σε σκληρές προπονήσεις και από ασθενείς.  

Αντώνιος Κλόκουζας MSc, PhD

Διδάκτωρ Φαρμακολογίας Πανεπιστημίου Cambridge, Αγγλία.