Το άγχος είναι μια σύνθετη ψυχολογική διαταραχή που επηρεάζει πάνω από 260 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, κυρίως άτομα που διαμένουν σε χώρες με χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα.

Το υπερβολικό άγχος που επιφέρει αλλαγές στη συμπεριφορά, διαρκείς έγνοιες, τάση των μυών, γαστρεντερικά προβλήματα και αναπνευστική δυσφορία, επηρεάζει την καθημερινότητα του ασθενούς, τις σχολικές ή εργασιακές επιδόσεις και την ποιότητα της ζωής. Επιπλέον, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο, κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ουσιών.

Τα τελευταία 30 χρόνια έχει προταθεί η θεωρία ότι η διατήρηση της αγχώδους διαταραχής οφείλεται σε ανισορροπία μεταξύ φλεγμονωδών παραγόντων και ανοσοποιητικού συστήματος. Σε αυτή τη θεωρίας η φλεγμονή ξεκινά από το γαστρεντερικό σωλήνα και μέσω της εκτεταμένης βιοχημικής σύνδεσης μεταξύ του εγκεφάλου και του εντέρου (άξονας εγκέφαλος-έντερο) δημιουργείται και διατηρείται η αγχώδης διαταραχή.

Πιο συγκεκριμένα, ο γαστρεντερικός σωλήνας «φιλοξενεί» περίπου 100 τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς(εντερικό μικροβίωμα). Το εντερικό μικροβίωμα επιτελεί πολύ σημαντικές λειτουργίες και επηρεάζει την ακεραιότητα του εντερικού τοιχώματος, την έκκριση κυτοκινών, την καταστολή της εντερικής φλεγμονής και την αποκατάσταση των στενών συνδέσεων μεταξύ των εντεροκυττάρων. Οι διαταραχές του μικροβιώματος μπορεί να επιτρέψουν την εμφάνιση φλεγμονής του πεπτικού σωλήνα που λόγω της επικοινωνίας με τον εγκέφαλο δίνει έναυσμα για την εμφάνιση διάφορων ψυχικών διαταραχών.

Ίσως σε αυτή τη θεωρία να κρύβεται και η αποτελεσματικότητα που μπορεί να έχουν για το άγχος οι φυσικές θεραπείες. Οι παρενέργειες των φαρμακευτικών θεραπειών (παρότι αυτές είναι αρκετά αποτελεσματικές) είναι πολλές και περιορίζουν σημαντικά τον αριθμό των ωφελούμενων ασθενών. Το κενό αυτό επιχειρούν να καλύψουν οι φυσικές/φυτικές θεραπείες. Πολλά φυτά έχουν χρησιμοποιηθεί, είτε μεμονωμένα είτε σε συνδυασμούς. Μεταξύ αυτών μπορούμε να επισημάνουμε την πασιφλόρα, τη βαλεριάνα, το βάλσαμο λεμονιού, το χαμομήλι, τη μέντα, τη λεβάντα, την παπαρούνα και το λυκίσκο. Ιδιαίτερα, το απόσταγμα μέντας (μινθέλαιο)  βοηθάει στην αντιμετώπιση του άγχους  ιδιαίτερα  του άγχους σωματικού τύπου, που εκδηλώνεται με γαστρεντερικά συμπτώματα.

Οι συνδυασμοί των αμινοξέων λυσίνη και αργινίνη καθώς και το μαγνήσιο έχουν καλά αποτελέσματα ενώ η διόρθωση των θρεπτικών κενών με πολυβιταμίνες του συμπλέγματος Β και ωμέ9ογα 3 λιπαρά οξέα θεωρείται πολύ σημαντική.

Τέλος, η χρήση προβιοτικών σε μια προσπάθεια να «ρυθμιστεί» το εντερικό μικροβίωμα αποτελεί πεδίο μελέτης των επιστημόνων σε μια προσπάθεια να βρεθούν τα «ψυχοβιοτικά», δηλαδή αυτοί οι μικροοργανισμοί που προάγουν την ψυχική και πνευματική υγεία όταν καταναλώνονται σε επαρκείς ποσότητες.

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Nutritional and herbal supplements for anxiety and anxiety-related disorders: systematic review. Shaheen E Lakhan, Karen F Vieira. Nutr J. 2010 Oct 7;9:42.
2. Probiotics in Psychosocial Stress and Anxiety. A Systematic Review.Paola Vitellio. J Gastrointestin Liver Dis. 2020 Mar 13;29(1):77-83.