Τα αμινοξέα είναι τα δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών στα κύτταρα και τους ιστούς μας και μετά το νερό είναι η δεύτερη πιο άφθονη ένωση στα θηλαστικά. Τα αμινοξέα μπορούν να ληφθούν από ενδογενείς και/ή εξωγενείς πρωτεΐνες και η διαθεσιμότητά τους είναι θεμελιώδους σημασίας για την λειτουργία του οργανισμού. Τα θηλαστικά, ειδικότερα, έχουν αναπτύξει βιοχημικές και μεταβολικές οδούς για τον έλεγχο της μόλυνσης από παθογόνο αυξάνοντας τον καταβολισμό αμινοξέων για να βοηθήσουν τις ανοσολογικές αποκρίσεις, περιορίζοντας έτσι τη διαθεσιμότητα θρεπτικών ουσιών που περιέχουν άζωτο στους εισβάλλοντες μικροοργανισμούς.

Οι πρωτεΐνες αποτελούνται από μακριές αλυσίδες αμινοξέων. Κατά τη λειτουργία της πέψης στο στομάχι και το λεπτό έντερο, οι πρωτεΐνες διασπώνται στα δομικά τους συστατικά, δηλαδή τα αμινοξέα. Με τη μορφή αυτή απορροφώνται στο αίμα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους. Τα αμινοξέα είναι ουσιώδη και αναντικατάστατα για την ανθρώπινη ύπαρξη. Πέρα του ότι αποτελούν σημαντικά δομικά συστατικά των κυττάρων, μεταφέρουν ουσίες από το αίμα προς τους ιστούς. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη σύνθεση γλυκόζης και λιπιδίων, ενώ το αντίστροφο, η παραγωγή δηλαδή αμινοξέων είτε από τα ένα είτε από το άλλο δεν είναι δυνατή.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη δράση των αμινοξέων  στην ανάπτυξη, την υγεία και τις ασθένειες των ανθρώπων. Αυτό προκύπτει από την ανακάλυψη ότι τα αμινοξέα συμμετέχουν σε πολλές βιοχημικές διαδικασίες με σημαντικότερη τη μετάδοση σημάτων μεταξύ των κυττάρων. Επιπλέον, διατροφικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν ελεύθερα αμινοξέα ρυθμίζουν τη γονιδιακή έκφραση, αυξάνουν την ανάπτυξη των σκελετικών μυών και του λεπτού εντέρου, ενώ μειώνουν την περίσσεια ποσότητα λίπους στον οργανισμό.

Αυτά τα ευρήματα οδήγησαν στη νέα έννοια των λειτουργικών αμινοξέων, τα οποία ορίζονται ως εκείνα τα ελεύθερα που συμμετέχουν και ρυθμίζουν βασικές μεταβολικές οδούς για τη βελτίωση της υγείας, της επιβίωσης, της ωρίμανσης/ανάπτυξης, της γαλουχίας και της αναπαραγωγής των οργανισμών. Τα λειτουργικά αμινοξέα υπόσχονται πολλά στην αντιμετώπιση μεταβολικών νοσημάτων(π.χ. παχυσαρκίας, διαβήτη και καρδιαγγειακών διαταραχών), στον περιορισμό των νοσημάτων του ενδομητρίου, στη στειρότητα, στην εντερική και νευρολογική δυσλειτουργία και στην αντιμετώπιση μολυσματικών ασθενειών (συμπεριλαμβανομένων πολλών ιογενών λοιμώξεων).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Clinical use of amino acids as dietary supplement: pros and cons. Francesco S. Dioguardi. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2011 Jun; 2(2): 75–80.