Η Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς καθιερώθηκε το 1999 και διοργανώνεται έκτοτε κάθε χρόνο στις 29 Σεπτεμβρίου με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του παγκόσμιου κοινού για τα καρδιαγγειακά νοσήματα, που τις τελευταίες δεκαετίες τείνουν να μετατραπούν σε «πανδημία» για τον πλανήτη.

Η μεσογειακή δίαιτα έχει από πολύ καιρό συσχετιστεί με μειωμένη επίπτωση καρδιακών επεισοδίων. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρείται μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου αν κάποιος ακολουθεί σταθερά τους κανόνες της μεσογειακής διατροφής σε ποσοστό που φτάνει το 25%. Φαίνεται ότι το μυστικό κρύβεται στο ελαιόλαδο. Τα άτομα που κατοικούν σε χώρες της λεκάνης της Μεσογείου καταναλώνουν μεγαλύτερη ποσότητα ελαιολάδου συγκριτικά με ανθρώπους άλλων χωρών. Πολλές επιδημιολογικές μελέτες αναφέρουν συσχέτιση μεταξύ των αυξημένων επιπέδων ελαιολάδου στο διαιτολόγιο και του χαμηλότερου κινδύνου ανάπτυξης αθηροσκλήρυνσης και άλλων καρδιακών νοσημάτων. 

Τα συστατικά του ελαιολάδου που θεωρούνται υπεύθυνα για τις ευεργετικές του δράσεις είναι η ελαιοευρωπαΐνη, η τυροσόλη και η υδροξυτυροσόλη, οι οποίες δρουν αντιοξειδωτικά και κατά της φλεγμονής. Ωστόσο, η ελαιοευρωπαΐνη αποδομείται κατά την ωρίμανση της ελιάς και ως εκ τούτου είναι δύσκολο να της αποδοθούν τα οφέλη της μεσογειακής δίαιτας. Αντίθετα, τα επίπεδα της υδροξυτυροσόλης αυξάνονται κατά την ωρίμανση της ελιάς και γι’ αυτό θεωρείται η σημαντικότερη πολυφαινόλη με αντιαθηρωματική δράση.

Πολλές μελέτες(εργαστηριακές και κλινικές) έχουν εκτιμήσει τη δράση των συστατικών της ελιάς έναντι των καρδιακών νοσημάτων. Στο εργαστήριο έχει φανεί ότι η υδροξυτυροσόλη μειώνει την παραγωγή προφλεγμονωδών κυτταροκινών, αυξάνει την καλή χοληστερόλη (HDL) και μειώνει το μέγεθος των αθηρωματικών πλακών.

Από πλευράς κλινικών μελετών, δύο είναι οι σημαντικότερες:

• Η μελέτη EUROLIVE που έδειξε ότι υπάρχει γραμμική σχέση μεταξύ των φαινολών του ελαιολάδου και των επιπέδων της HDL χοληστερόλης, με την αύξηση της HDL να συνοδεύεται από μείωση των τριγλυκεριδίων στο αίμα καθώς και μείωση των δεικτών οξειδωτικού στρες.
• Η μελέτη PREDIMED που η 5ετής μεσογειακή διατροφή μείωσε τον ατομικό καρδιαγγειακό κίνδυνο συγκριτικά με ασθενείς που ελάμβαναν διατροφή χαμηλών λιπαρών.

Σε κάθε περίπτωση, η μείωση του κινδύνου από καρδιακά νοσήματα δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στη διατροφή. Η υιοθέτηση ενός διαφορετικού τρόπου ζωής που συνδυάζει τη μεσογειακή διατροφή, την άσκηση και τη μείωση του στρες βελτιώνει την ποιότητα ζωής και θεωρείται ο χρυσός κανόνας στην καρδιοπροστασία.

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

Θανάσης Καραμούντζος MD, MSc

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Covas M, et al. The effect of polyphenols in olive oil on heart disease risk factors: a randomized trial. Ann Intern Med. 2006;145:333–341. 
2. Estruch R, et al. Primary prevention of cardiovascular disease with a Mediterranean diet. N Engl J Med. 2013;368:1279–90.