Η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει σε αύξηση της συχνότητας διαφόρων νοσημάτων που σχετίζονται με την ηλικία. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει η νόσος Alzheimer, η οποία αποκτά χαρακτήρα επιδημίας. Πρόκειται για νόσο που εξελίσσεται προοδευτικά καταστρέφοντας τη μνήμη και άλλες νοητικές λειτουργίες, μέσω εκφυλισμού και θανάτου των εγκεφαλικών κυττάρων.

Η έλλειψη αποτελεσματικής θεραπείας έχει στρέψει την προσοχή των επιστημόνων στην αναζήτηση των παραγόντων κινδύνου και την ανάπτυξη στρατηγικών πρωτογενούς πρόληψης. Σε αντίθεση με το παρελθόν, στις μέρες μας έχει αναγνωριστεί το στάδιο της νόσου πριν την εμφάνιση της άνοιας. Κατά το στάδιο αυτό (προκλινική νόσος Alzheimer), που ξεκινά να εμφανίζεται ακόμα και 20 χρόνια πριν την εμφάνιση της άνοιας, ο ασθενής διατηρεί άθικτες τις γνωσιακές λειτουργίες και η αναγνώριση και τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου μπορεί να επιβραδύνει ή και να αναστείλει την εμφάνιση της νόσου.

Διάφοροι παράγοντες όπως η υπολιπιδαιμική φαρμακευτική αγωγή με στατίνες, η μειωμένη κατανάλωση αλκοόλ, η υιοθέτηση της Μεσογειακής δίαιτας, το υψηλό μορφωτικό επίπεδο και οι δραστηριότητες που ενεργοποιούν το σώμα και το νου σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου. Αντίθετα αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης της νόσου υπάρχει σε άνδρες, σε μεγάλη ηλικία, σε ασθενείς με ιστορικό κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης, σε ασθενείς με διαβήτη, σε καπνιστές και σε ανθρώπους χαμηλής κοινωνικής τάξης.

Η Μεσογειακή δίαιτα περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο και μικρή ποσότητα κόκκινου κρασιού. Αυτές οι τροφές παρέχουν βιταμίνες, πολυφαινόλες και ακόρεστα λιπαρά οξέα, Η προστασία που παρέχει η μεσογειακή διατροφή αποδίδεται στις δράσεις κυρίως των πολυφαινολών στο ενδοθήλιο των αγγείων και το οξειδωτικό στρες. Στη νόσο Alzheimer οι μηχανισμοί προστασίας περιλαμβάνουν κι άλλα πράγματα πέρα από τις αντιοξειδωτικές ιδιότητες, όπως η ρύθμιση της P-γλυκοπρωτεΐνης και του παράγοντα NF-κΒ.

Η κουρκουμίνη, η ρεσβερατρόλη, η πιπερίνη και άλλες πολυφαινόλες, είναι βασικά συστατικά της μεσογειακής δίαιτας και έχουν διερευνηθεί ως καινούριοι προληπτικοί παράγοντες για τη νόσο. Σύμφωνα με τους ερευνητές τα ευρήματα είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικά καθώς φαίνεται  ότι η εξωγενής χορήγηση μπορεί να συμβάλει στην μείωση τόσο του κίνδυνου εμφάνισης της νόσου στους υγιείς όσο και του κίνδυνου θανάτου σε ασθενείς που ήδη πάσχουν από Alzheimer.

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

Θανάσης Καραμούντζος MD, MSc

Ειδικός Γαστρεντερολόγος

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Risk factors associated with the onset and progression of Alzheimer’s disease: A systematic review of the evidence. Hersi M, Irvine B, Gupta P, Gomes J, Birkett N, Krewski D. Neurotoxicology. 2017 Jul;61:143-187
2. Alzheimer’s disease prevention: from risk factors to early intervention. Crous-Bou M, Minguillón C, Gramunt N, Molinuevo JL. Alzheimers Res Ther. 2017 Sep 12;9(1):71.
3. Neuroinflammation in Alzheimer’s Disease: The Preventive and Therapeutic Potential of Polyphenolic Nutraceuticals. Sawikr Y, Yarla NS, Peluso I, Kamal MA, Aliev G, Bishayee A. Adv Protein Chem Struct Biol. 2017;108:33-57.