Στην τελευταία περίπτωση συνήθως οφείλονται στην προσπάθεια του ατόμου να χάσει βάρος, να βελτιώσει τη φυσική του κατάσταση και να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων παθήσεων.

Έχει φανεί ότι οι κατάλληλα σχεδιασμένες και εφαρμοσμένες χορτοφαγικές δίαιτες είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μειωθεί ο δείκτης μάζας σώματος (BMI), να βελτιωθεί το λιπιδαιμικό προφίλ και να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης αρτηριακής υπέρτασης, καρδιαγγειακών παθήσεων, αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, μεταβολικού συνδρόμου και αρτηριοσκλήρυνσης. Παράλληλα, έχει παρατηρηθεί βελτιωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη και μικρότερα ποσοστά εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη και μερικών καρκίνων.

Η αυστηρά χορτοφαγική δίαιτα (vegan diet) έχει έρθει τα τελευταία χρόνια στο προσκήνιο ως η πλέον αυστηρή δίαιτα που αποκλείει, εκτός των άλλων(κρέας, πουλερικά, ψάρια), τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, το μέλι, και οποιαδήποτε άλλα τρόφιμα που περιέχουν αυτά ή άλλα ζωικά προϊόντα. Θεωρείται ασφαλής σε όλα τα στάδια της ζωής και φαίνεται ότι έχει επιπλέον οφέλη για την υγεία του ατόμου από την κλασσική χορτοφαγία.

Πτωχά σχεδιασμένες vegan δίαιτες, ωστόσο, μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπάρκειες μακροσυστατικών (πρωτεΐνες, Ω3 λιπαρά οξέα) και μικροσυστατικών (βιταμίνη Β12, βιταμίνη D, σίδηρος, ψευδάργυρος, ασβέστιο, ιώδιο).

Εάν δεν προβλεφθεί η αναπλήρωσή τους με άλλο τρόπο αυτές οι ανεπάρκειες μπορεί να οδηγήσουν σε διάφορες παθήσεις όπως η υπερομοκυστεϊναιμία, η ανεπάρκεια πρωτεϊνών, η αναιμία, η μείωση του αποθέματος κρεατινίνης στους μύες και η διακοπή της περιόδου στις γυναίκες που αθλούνται εντατικά. Ενδεικτικά, η Αμερικανική Εταιρεία Διατροφής συνιστά τη λήψη του κατάλληλου συμπληρώματος διατροφής αν οι vegans δεν καταναλώνουν τροφές εμπλουτισμένες με τα απαραίτητα μικρο- και μακρο-συστατικά.

ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ VEGANS

1. Για να αποφευχθεί η έλλειψη Β12, οι vegans θα πρέπει να καταναλώνουν καθημερινά τροφές ενισχυμένες με Β12 (εμπλουτισμένες τροφές όπως σόγια και ρύζι, συγκεκριμένα δημητριακά και ανάλογα κρέατος) ή να λαμβάνουν καθημερινά κάποιο συμπλήρωμα διατροφής που περιλαμβάνει Β12. Επεξεργασμένα προϊόντα σόγιας, φυλλώδη πράσινα λαχανικά και φύκια δε θεωρούνται αξιόπιστες πηγές Β12.

2. Για να διασφαλιστεί η απαραίτητη ποσότητα ασβεστίου συνιστάται η τακτική κατανάλωση τροφών εμπλουτισμένων με ασβέστιο (δημητριακά, σόγια, αναψυκτικά ρυζιού, χυμοί πορτοκαλιού-μήλου) σε συνδυασμό με τις τακτικές πηγές ασβεστίου στην τροφή (τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το τόφου και το ταχίνι).

3. Σε ό,τι αφορά τα επίπεδα της βιταμίνης D, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες, οι vegans θα πρέπει να καταναλώνουν τροφές εμπλουτισμένες με βιταμίνη D, όπως το γάλα σόγιας, το γάλα ρυζιού, ο χυμός πορτοκαλιού, τα δημητριακά και οι μαργαρίνες. ¨Όταν οι εμπλουτισμένες τροφές δεν είναι διαθέσιμες συνιστάται καθημερινή λήψη συμπληρώματος βιταμίνης D, κάτι που συνιστάται ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους.

4. Ένας vegan θα πρέπει να καταναλώνει φυτικές τροφές φυσικά πλούσιες σε Ω3 λιπαρά οξέα, όπως ο λιναρόσπορος, τα καρύδια, τα προϊόντα σόγιας και μπάρες δημητριακών. Οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού θα ωφεληθούν περισσότερο με τη λήψη συμπληρώματος διατροφής.

5. Είναι σημαντική τέλος, η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ψευδάργυρο, όπως τα δημητριακά ολικής άλεσης τα όσπρια και τα προϊόντα σόγιας, για να διασφαλίζεται η απαραίτητη πρόσληψη ψευδαργύρου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Health effects of vegan diets. Craig WJ. Am J Clin Nutr. 2009 May;89(5):1627S-1633S.
2. Vegetarian, vegan diets and multiple health outcomes: A systematic review with meta-analysis of observational studies. Dinu M, Abbate R, Gensini GF, Casini A, Sofi F. Crit Rev Food Sci Nutr. 2017 Nov 22;57(17):3640-3649.

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΜΟΥΝΤZΟΣ

 ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ